________________
સાયંકળે રાજસભા
સુંદર વસ્ત્રાભૂષણો ધારણ કરીને આન દમાં ભાગ લેવા હાજર થઈ ગયા હતા. આ દેખાવ ખૂબ ભવ્ય લાગતો હતો, વાતાવરણ આનંદને વધાવતું લાગતું હતું. શરૂઆતમાં અંદર અંદર વાતે ચાલતી હતી, તે પણ મહારાજા મહારાણું પધારે છે એવી જાહેરાત થતા બંધ થઈ ગઈ અને ચારે તરફ શાંતિ પ્રસરી રહી.
નગરજનો તથા પ્રધાન વર્ગની પત્નીઓને રાજ સિંહાસનની ‘ પછવાડે સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતુ. વસંતના થનગનાટમાં રસવૃદ્ધા નારીઓ આજે સવારે આનંદ મંગળના ઘોષ કરી આવી હતી, તેની મોટી સંખ્યા સભાસ્થાનને દીપાવી રહી હતી. સ્ત્રીઓ પૈકી પ્રથમ હારમા તે માત્ર યશોધર મહારાણી અને દેવી યશોભદાને સ્થાન હતાં, બાકીની સ્ત્રીઓ રાજસિંહાસનની પાછળના ભાગે ગોઠવાઈ ગઈ હતી કે આ વખત રાજાની નજર દેવી યશોભદ્રા ઉપર પડે. મહારાણીનું સ્થાન તો મહારાજની બાજુમાં હતું એટલે તેના તરફ કે તેની ઉપર રાજાની નજર પડે તેમ ન હતું. એ આકર્ષક અને નમણી હોવા છતા યશોભદ્રાની પાસે ઘણું ઓછી પડી જાય તેવી દેખાતી હતી. યશોભદ્રા તે આજે યૌવનને આરે ઊભેલી રતિને નમુને થઈ પડી હતી. ભરાવદાર શરીર, બંધ બેસતા વસ્ત્રાભૂષણે, આખોનાં તેજ અને ગરમીની ઋતુને સુયોગ્ય પાતળા કપડાંમાંથી એનો વેણુબંધ અને આખી શરીરષ્ટિ અસરાને ભૂલાવે તેવી દીપી નીકળતી હતી અને એના જાહેરમાં આજે થયેલા પ્રથમ દેખાવને ' એગ્ય ન્યાય આપી રહી હતી. પૂર ઠાઠમા આખી સભા ગાજી રહી હતી. પડદાનો રિવાજ નહોતો અને સ્ત્રીઓને તઘોગ્ય માન આપવાનો તે યુગ હતો. રાજકારણમાં સ્ત્રીઓ સલાહ આપતી, પણ સીધો ભાગ લેવાની તે વખતે રીતિ ચાલતી નહોતી. સ્ત્રીઓની આજની હાજરી મેટી હતી. અને રાજસભાના ઠાઠમાં ખૂબ ઉમેરે કરતી હતી.
ત્યાં પ્રતિહારી છડી પોકારી–મહારાજા પુંડરીક પધારે છે.
