________________
- ૧૬૬
દાક્ષિણ્યનિધિ શુલ્લક
હજૂરિયો બજારમાં નીકળ્યો ત્યારે લોકે તેની સામું આંગળી ચીંધવા મંડી ગયા. તે વખતે હજૂરિયે જાણ્યું કે કંડરીકના ચરણની આસપાસ. ગામમાં અનેક સાચી ખોટી વાત ચાલી રહી છે.
અને પછી ગામલોક જ્યારે રાજકથા કરવા માગે છે ત્યારે કાંઈ મર્યાદા રહેતી નથી. જોકે તે મનમાં આવે તેવા તુક્કા ઉડાવે છે અને એક બીજાની પાસે એવા રસથી વાત કરે છે કે જાણે પોતે જ આ રહસ્યભેદ પામી ગયા હાય. આખો દિવસ કંડરીટના મરભુની વાત અને દેવી થશભદ્રાની સાથે રાજાને અણછવાજોગ સંબંધ. અને તેને લગતી અનેક અફવાઓ ચાલવા લાગી.
લેએ મહારાજાના જન્મદિવસને રોજ યશોભદ્રાએ લેવરાવેલા. રાસડા પણ રાજાને ખુશ કરવા લીધા હતા એવી એવી વાતો ચલાવી. એ રૂપાળી રાણું આવી ત્યારથી દેવી યશોધરાને મહારાજા બોલાવતા પણ નથી એવી એ વાતે થઈ. છેલ્લા થોડા દિવસોથી મહારાજા રાજ્યના કેઈિ કામમાં ભાગ લેતા નથી અને આખો વખત યશભદ્રા સાથે લહેર ઉડાવે છે એવી પણ વાત ઊડી. યશભદ્રા માં વળાવતી નથી કે સ્ત્રીમંડળમાં ફૂટતી નથી કે છાજિયાં લેતી નથી તેને અર્થ પણ એ બેસાડયો કે એ હવે નિશ્ચિત થઈ છે, એને એના ધણીના ચરણથી કાંઈ લાગ્યું નથી અને આડા કાટો નીકળી ગયો છે. આવા અથી પણ લેાએ બેસાડી દીધા.
લેકે આવી વાતમાં ખૂબ રસ લે છે. કેઈની નબળી વાત હોય તો જરા પણ તપાસ કર્યા વગર તેને સાચી માની બેસે છે, એમ સામાને કેટલો ગેરઇન્સાફ થાય છે તે સંબંધનો ખ્યાલ મગજમાંથી કાઢી નાખે છે અને દરેક માણસ વાતમાં ટકકા પોતાની કપનાથી ઉમેરતો જાય છે. આખરે વાત નાની હોય તેનું વતેસર થઈ જાય છે, ટાયલામાંથી ઇતિહાસ બની જાય છે અને કેટલીક વાર તો ગામ ગપાટાના વિનાદમાંથી કંઇકના જીવ જાય છે, કઈકને ઘેર અણબના
