________________
ર૭
અમે તેમના આ જ્ઞાનથી આશ્ચર્ય અનુભવ્યું અને એ થાણી શી રીતે મેળવવું? એ પ્રશ્ન પણ કર્યો. તેણે કહ્યું :
આ વાત આટલે જ રાખે. એને ખુલાસે ફરી કઈ વાર કરીશું.
વશ્યકર્મમાં અન્ય વસ્તુઓ વપરાય છે, તેમાં પણ આવું કંઈ ને કંઈ રહસ્ય હશે કે જે આપણા પૂર્વપુરુષને વિદિત હતું.
મધ્યકાલીન યુગમાં વિશ્વકર્મને ઘણું દુરુપયોગ થયે, તેથી જ મંત્રવિદ્યા નિંદાઈ અને ભદ્ર લકે તેની સામે નફરતની દષ્ટિએ જોવા લાગ્યા. આપણે ઈચ્છીએ કે આ વિદ્યાને સંકટ સમયની સાંકળ સમજી જરૂર પૂરત જ તેને ઉપયોગ કરે, પણ તેને વારંવાર કે બહેતુથી ઉપયોગ ન જ કરે.
રાજા, વિશિષ્ટ અધિકારી, ધર્મગુરુ કે અન્ય મહાનુભાવ કપ્રિયતા ખાતર આ પ્રયાગ કરે એમાં કશું અનુચિત નથી.
જે પ્રયોગથી બીજાની સ્વતંત્ર ગતિને નિરોધ થાય અને તેની અપકારી ચેષ્ટાઓના લક્ષ્યને બદલી શકાય, તેને સ્તલનકર્મ કહેવામાં આવે છે. કોઈ વ્યક્તિ ધન, અશ્વ, સત્તા કે કોઈ વિદ્યાના બળે સન્મત્ત બનીને બીજાને સતાવતી હોય અને ગમે તેવી હિતશિક્ષા આપવા છતાં તેને કાને ધરતી ન હોય, ત્યારે આ જાતને પ્રગ
