________________
[ ૩૧ ] મંત્રસિદ્ધિના સાત ઉપાયો
એક મંત્રનું ત્રણ વાર વિધિ-વિધાન પૂર્વક આરાધન કે પુરશ્ચરણ કરવા છતાં જે મંત્રસિદ્ધિ થતી ન હોય તે તેને માટે વિશિષ્ટ પ્રા કરવા ઘટે છે. ગૌતમીય તંત્રમાં આવા સાત પ્રગેનું વિધાન કરેલું છે. જેમ કે
भ्रामणं रोधनं वश्य, पीडनं शोषपोषणे । दहनान्तं क्रमात् कुर्यात, ततः सिद्धो भवेन्ननु।
બ્રામણ, રાધન, વશ્ય, પીડા, શેષણ, પિષણ અને દહન એ સાત પ્રાગે છે. તે કમશઃ કરવા જોઈએ. તેથી મનુષ્ય નિશ્ચય મંત્રસિદ્ધ થાય છે.
અહીં એ સાતેય પ્રયોગનું સ્વરૂપ ટૂંકમાં દર્શાવીશું. ૧ બ્રામણુપ્રયાગ :
શિલાજિત, કપૂર, કુંકુમ, ખસ (પિતા ) અને ચંદનને પાણીમાં વાટી તેનું પ્રવાહી બનાવી લેવું. પછી એ પ્રવાહી વડે એક વાયુબીજ એટલે શું અને એક મંત્રાક્ષર એ. કમથી પૂરે મંત્ર તાંબાના શુદ્ધ કરેલાં પતરા પર લખ મંત્ર
૧૭
