________________
૧૪૨
મંત્રવિજ્ઞાન શ્રી ડાહ્યાભાઈ રામચંદ્ર મહેતાએ દેવી ઉપાસનાના ઓગણસમા અધ્યાયમાં પંચવટી અંગે વિવેચન કરતાં કહ્યું છે કે કોઈપણ પવિત્ર, એકાંત સ્થાનમાં પંચવટી બનાવવી જોઈએ. ભગવાન શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ દેવના દક્ષિણેશ્વર સ્થાનના વિશાળ બગીચામાં અમે પંચવટી સ્થાનનાં દર્શન કર્યા છે. પરમહંસદેવ એ એકાંત સ્થાનમાં બેસીને -જ જગદંબાની ઉપાસના કરતા હતા અને તે જ સ્થળે તેઓશ્રીને સર્વ પ્રકારની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થયાનું કહેવાય છે.
પવિત્ર ગંગાને કિનારે દક્ષિણેશ્વરનું સ્થાન છે, ત્યાં -દક્ષિણ કાલિકાનું પીઠસ્થાન છે. માટે જ કઈ પવિત્ર નદીના ક્વિારે અથવા અન્ય કઈ પવિત્ર સ્થાનમાં પંચવટી સ્થાન -અનાવવું જોઈએ. એકાંતમાં નિવાસ કરી શાંત અને પવિત્ર ચિત્ત થયા સિવાય સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થતી નથી.
પંચવટી સ્થાન બનાવવા માટે ચાર સમરસ હાથ જેટલું સ્થાન પસંદ કરી તેને એક ખૂણે બિલ્વ (બિલીનું વૃક્ષ), બીજા ખૂણે શેફાલિકા અથવા અશક, ત્રીજે ખૂણે નિઓ (લીમડો), ચેણે ખૂણે પીંપળો અથવા વડવૃક્ષ અને મધ્ય ભાગમાં આમળાનું વૃક્ષ રેપવું. એ સ્થાનની ચારે દિશામાં લાલજવા પુષ્પની વાડ કરવી, તેની બાજુમાં માધવી કિંવા કૃષ્ણઅપરાજિતા લતા વેષ્ટિત કરવી. પંચવટીનું મધ્ય સ્થાન જુદાં જુદાં પવિત્ર તીર્થસ્થાનની રેતી અથવા ધૂળ દ્વારા શુદ્ધ કરી લેવું જોઈએ.
પંચવટીનું સ્થાન–આસન કેઈ મંત્રસિદ્ધ મહાત્મા દ્વારા વિશુદ્ધ બનાવી લેવાથી વિશેષ સરળતા થાય છે. સાધકે
