________________
કવિજીનાં કથારને એમાં એક સાથી સમજણે હતો. તે આગળ આવ્યા, બેઃ “તમે બધા નાહીને તૈયાર થઈને આવે, એટલામાં હું રસોઈ તૈયાર કરી દઉં છું.”
એણે અરણીના લાકડાને એક કટકો લીધો અને પેલા સાથીને બતાવીને કહ્યું : “જુઓ, અગ્નિ આમાં છે ખરે, પણ એના ટુકડા કરી નાખવાથી એ નથી મળી શકતા. આમાંથી અગ્નિ પ્રગટાવ એ પણ આવડને સવાલ છે.”
અને એણે અરણના કટકા લઈને ખૂબ જોરથી ઘસ્યા તરત જ એ ઘર્ષણમાંથી તણખા નીકળવા લાગ્યા અને અગ્નિ સળગી ઊઠયો
પેલા સાથીએ પિતાનું અજ્ઞાન પ્રગટ કરતાં કહ્યું : “વારૂ, આ રીત છે? મને શી ખબર કે અરણીને ઘસવાથી એમાંથી અગ્નિ પ્રગટ થાય છે. મેં તો એના ટુકડેટુકડા કરી નાખ્યા, પણ અગ્નિ ક્યાંય ન દેખાશે !”
આ દષ્ટાંતને ભાવ સમજાવતાં ભગવાને કહ્યું : “જે પ્રમાણે અરણીમાં અગ્નિ છે, એ સત્ય છે, છતા એના કટકેકટકા કરવાથી એ એમાં ક્યાંય નથી દેખાતે, અગ્નિ પ્રગટાવવા માટે એને ઘસવા પડે છે. એ જ રીતે શરીરમાં આત્મા છે એ એક પરમ સત્ય છે. પણ એ આત્માના દર્શન કરવા શરીરના અંગેઅ ગને છૂટા કરવાની મૂર્ખતા કરવાની જરૂર નથી. એનાં દર્શનને માટે ઘર્ષણની-ચિંતનની જરૂર છે”
[[રાજપક્ષીયa] ભગવાન મહાવીર કી બધાએ, પૃ ૧૦ ]
