________________
આત્મામાં રહેલી આચન્ય શક્તિને સ્વીકાર, અનંતાનંત અપરાધ અને સુકૃત એટલે પરકૃત અંનતાનત ઉપકાર. પોતાના અપરાધની ગઈ અને બીજાના ઉપકારની પ્રશંસા તે જ થાય કે અપ્રશસ્ત રાગ દ્વેષ જાય. જ્ઞાન-દર્શન ગુણુ રાગ-દ્વેષના પ્રતિપક્ષી છે. એટલે રાગ-દ્વેષ જવાથી એક આજુ અનંત જ્ઞાન-દર્શન ગુણ પ્રગટે છે અને બીજી બાજુ નિગ્રહનુગ્રહ સામર્થ્ય પ્રગટે છે અને તે બંનેના કારણભૂત કરુણા અને માધ્યચ્ય ભાવ જાગે છે.
વીતરાગ એટલે કરુણાના નિધાન અને માધ્યસ્થય ગુણના ભંડાર, તથા વીતરાગ એટલે અનંત જ્ઞાન-દર્શન સ્વરૂપ કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શનના માલિક, સર્વ વસ્તુને જાણનારા અને જેનારા છતાં સર્વથી અલિપ્ત રહેનારા, સર્વ ઉપર પોતાને પ્રભાવ પાડનારા પરંતુ કેઈના પણ પ્રભાવ નીચે કદી ય નહીં આવનારા. આત્મામાં રહેલી અચિત્ય શક્તિનો સ્વીકાર.
વીતરાગતા એ આ રીતે નિષ્ક્રિયતા–સ્વરૂપ નહીં પણ સર્વોચ સક્રિયતારૂપ (Most Dynamic) છે. તે કિયા અનુગ્રહ-નિગ્રહરૂપ છે અને અનુગ્રહ-નિગ્રહ એ રાગ-દ્વેષના અભાવમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ આત્મશક્તિરૂપ છે.
આત્માની સહજ શક્તિ જ્યારે આવરણરહિત થાય છે ત્યારે તેમાંથી એક બાજુ સર્વજ્ઞતા-સર્વદર્શિતા પ્રકટે છે અને બીજી બાજુ નિગ્રહ-અનુગ્રહ સામર્થ પ્રગટે છે. તે બંનેને પ્રગટાવવાનો ઉપાય આવરણુરહિત થવું તે છે. આવરણ રાગ
