________________
સમાપતિ, આપત્તિ અને સંપત્તિ.
૪૫, “નમો” પદ દુકૃતની ગહ કરાવે છે, “અરિહં' પદ સુકૃતની અનુમાન કરાવે છે અને “તાણું પદ શરણગમનની ક્રિયા કરાવે છે.
એ જ રીતે “નમો પદ વડે પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત અને ગુણોનો વિનય થાય છે. “અરિહં પદ વડે ભાવથી વૈયાવચ્ચ અને સ્વાધ્યાય થાય છે અને “તાણું” પદ વડે પરમાત્માનું ધ્યાન અને દેહાત્મભાવતું વિસર્જન થાય છે.
દુષ્કત ગહદિ વડે જીવની મુક્તિગમન એગ્યતા પરિપકવ થાય છે તથા પ્રાયશ્ચિત્ત–વિનયાદિ તપ વડે ફિલષ્ટ કર્મોને વિગમ તથા ભાવનિર્જરા થાય છે.
સમાપત્તિ, આપત્તિ અને સંપત્તિ. . - નવકારના પ્રથમ પદમાં ધ્યાતા, ધ્યેય અને ધ્યાન તથા તે ત્રણેની એક્તારૂપ સમાપત્તિ સધાય છે, તેથી તીર્થકર નામકર્મના ઉપાર્જન રૂપ આપત્તિ અને તેના વિપાકેદયરૂપ સંપત્તિની પણ પ્રાપ્તિ થાય છે.
“ના” એ ધ્યાતાની શુદ્ધિ સૂચવે છે, “અરિહંએ ધ્યેયની શુદ્ધિ સૂચવે છે અને “તાણું ” એ ધ્યાનની શુદ્ધિ સૂચવે છે. એ ત્રણેની શુદ્ધિ વડે ત્રણેની એક્તારૂપ સમાપત્તિ અને તેના પરિણામે આપત્તિ અર્થાત તીર્થકર નામકર્મનું ઉપાર્જન તથા બાહ્યાંતર, સંપત્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.
“જ્ઞાનસાર ગ્રન્થના ધ્યાનાષ્ટકમાં કહ્યું છે કે – • ध्याता ध्येयं तथा ध्यानं, त्रयं यस्यैकतां गतम् • मुनेरनन्यचित्तस्य, तस्य दुःखं न विद्यते ॥१॥
