________________
નમસ્કારધર્મની વ્યાખ્યાઓ.
૨૪૧
દુન્યવી પદાર્થો પ્રત્યે નમસ્કારભાવ અનાદિ કુવાસનાના ગે હોય છે જ, તેને સ્થાનપલટો કરી મેહ્યાદિના વિષયભૂત બીજા
પ્રત્યે, શ્રી પરમેષ્ટિ ભગવતે પ્રત્યે અને આત્મતત્ત્વ પ્રત્યે નમ્ર બનવું એ જ ધર્મ છે અને એ જ વિવેક છે. એથી વિનયોગ્ય સ્થાને વિનય થાય છે. એ વિનય જ નમસ્કારધર્મરૂપ બનીને કર્મને ક્ષય કરે છે.
ઉપકારીઓને નમસ્કાર કરવાથી તેઓનાં આપણું ઉપરના ઋણથી મુક્ત થવાય છે અને તેઓનાં પ્રશસ્ત અવલંબનથી પ્રશસ્ત ધ્યાનના બળે કર્મક્ષય થાય છે.
બુદ્ધિબળને ખીલવવા માટે જેમ અક્ષરજ્ઞાન અને તેનાં સાધનેની આવશયકતા છે, તેમ ભાવનાબળને વિકસાવવા માટે નમસ્કારધર્મ અને તેનાં સર્વ સાધનાની આવશ્યકતા છે. ન્યાય, નીતિ, ક્ષમા, સદાચાર અને પરમેશ્વરભક્તિ તેનાં સાધન છે. તે બધાં સાધને નમસ્કારભાવને વિકસાવે છે અને નમસ્કારભાવ અહંકારભાવને નાશ કરી પરમાત્મતત્ત્વ પ્રત્યે પ્રેમ પેદા કરે છે. - શ્રી પંચપરમેષ્ટિઓમાં પ્રગટ થયેલું પરમાત્મતત્ત્વ જ્યારે આપણુ નમસ્કારભાવનો વિષય બને છે, ત્યારે અંતરમાં રહેલું પરમાત્મતત્તવ જાગૃત થાય છે અને સકલ કલેશને નાશ કરી પરમાનંદની પ્રાપ્તિ કરાવે છે.
