________________
દવ્યભાવસંકેચ કાયા અને મનની શુદ્ધિ.
૧૬૯ મિથ્યાત્વમોહની હાજરીમાં બીજાં કર્મોને લપશમ અધિક પાપકર્મ કરાવે છે. મંદ મિથ્યાત્વ અને સમ્યકત્વની હાજરીમાં બધાં જ ક્ષપશમે લાભદાયક બને છે.
સંસાર એટલે કર્મકૃત અવસ્થા. એને ટાળવાનો ઉપાય તે ધર્મ. તે ધર્મનું સાધન માત્ર મનુષ્યભવમાં સમ્યક્ત્વની કે મંદ મિથ્યાત્વની હાજરીમાં થઈ શકે છે.
મિથ્યાત્વને મંદ કરવા માટે અને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ માટે અમોઘ ઉપાય દેવ-ગુરુની ભક્તિ છે. તે ભક્તિ કરવાનું પ્રથમ અને સરળ સાધન શ્રી નમસ્કારમંત્રનું સ્મરણ અને જાપ છે.
માનવજન્મમાં ધર્મની આરાધના કરવાની જે ઉત્તમ તક મળી છે. તેનો લાભ લેવાની જેને તીવ્ર ઉત્કંઠા છે, તેને માટે શ્રી નમસ્કારમંત્ર એક જડીબુટ્ટી સમાન છે.
દ્રવ્ય-ભાવસંકેચ કાયા અને મનની શુદ્ધિ
વંદન, નમસ્કાર, અભિવાદન, કરજન, અંગનમન, શિરેવંદન વગેરે નમસ્કાર રૂપ છે તે દ્રવ્ય–ભાવ ઉભય સકેચ રૂ૫ છે. અભિવાદન તે ભાવસંકેચ છે. તેનો અર્થ પ્રત્યક્ષ અને પક્ષ એવા ગુણના ગુણોની પ્રશંસા તથા તે ગુણોને વિષે વિશુદ્ધ એવા મનની વૃત્તિ, અર્થાત્ મનની વિશુદ્ધ વૃત્તિ. એ રીતે કાયાની અને વચનની વિશુદ્ધ પ્રવૃત્તિ અને મનની વિશુદ્ધ વૃત્તિ – એ બંને મળીને વંદન પદાર્થ બને છે.
