________________
ત્રિકરણ યોગને હેતુ.
૧૪૭ કહેવાય છે, અને તેમાં સમ્યજ્ઞાન, દર્શન ચારિત્ર અને તપની * સર્વોત્કૃષ્ટ સંપત્તિઓ વસે છે.
ચમત્કારથી નમસ્કાર એ લોભવૃત્તિ છે. જ્યારે નમસ્કારથી ચમત્કાર એ ધર્મવૃત્તિ છે.
ધર્મનું મૂળ નમસ્કાર છે અને ધર્મનું ફળ ચિત્તપ્રસાદરૂપી પુરસ્કાર છે ધર્મનું સ્વરૂપ ભાવ-વિશુદ્ધિ છે. નમસ્કારને સાક્ષાત્ પુરસ્કાર ચિત્તપ્રસાદ છે.
ચિત્તપ્રસાદનું ફળ “આત્મીય-ગ્રહ-મેક્ષ' છે. એટલે પૌગલિક ભાવમાં મારાપણાની બુદ્ધિને નાશ છે.
કેઈ પણ ધર્મના નિયમ ત્રણ “કરણ” અને ત્રણ “ગ” પૂર્વક જ પૂર્ણ બને છે. મનથી કરાવણ અને મનથી અનુમોદન– એ વિશ્વહિતચિન્તનના ભાવની અંતર્ગત આવી જાય છે.
વિશ્વહિતચિન્તનનો ભાવ એ શ્રી જિનેશ્વરદેવનો ભાવ હોવાથી ભવભ્રમણનું નિયમન કરે છે. અર્ધપુદગલપરાવતથી અધિક ભવભ્રમણ ન થાય, એ નિયમ માત્ર જ્ઞાન કે માત્ર ચારિત્રની અપેક્ષા રાખતા નથી, પણ શ્રી જિનવચન, શ્રી જિનવિચાર કે શ્રી જિનવર્તન ઉપર આદરભાવની અપેક્ષા રાખે છે,
ત્રણ કરશું અને ત્રણ વેગપૂર્વક થતી ધર્મક્રિયા વિશ્વહિતચિતનને આવરી લેતી હોવાથી તે ભવભ્રમણને પરિમિત બનાવે છે. નમસ્કાર પણ ધર્મક્રિયા છે, તેથી ત્રિકરણ ચોગે કરવાનું વિધાન છે.
