________________
ધ્યાન અને લેસ્યા.
પાંચ જ્ઞાન અને ચાર શરણની જેમ તે પુણ્ય પાપની વિશેષતાને જાણનાર જીવ પણે અધિકારી છે.
આ
૧૩૯
}
ભાવમાંગલ છે. મંત્રના વિશેષ
ધ્યાન અને લેચ્યા.
સઘળી ઇન્દ્રિયાને મધ્ય આદિ સ્થાનેમાં કેન્દ્રિત કરીને પછી જે ચિન્તન થાય તેને ધ્યાન કહે છે.
ધ્યાનના બીજા પણ અનેક અર્થો છે. શ્રુતજ્ઞાનને પણ શુભ ધ્યાન કહ્યુ છે. ચિન્તા અને ભાવનાપૂર્વક, સ્થિર અર્ધ્યવસાયને પણ ધ્યાન કહ્યુ' છે, નિરાકાર-નિશ્ચલ બુદ્ધિ,’ ‘ એકપ્રત્યયસન્તતિ, ’· સજાતીય પ્રત્યયની ધારા, ’પરિસ્પન્દ વર્જિત એકાગ્ર ચિન્તાનિાધ વગેરે ધ્યાનના અનેક પર્યાયે કહ્યા છે, તે બધાના સંગ્રહ પરમેષ્ટિધ્યાનમાં સમજવાના છે.
કમલખ ધથી, ત્રિકરણ શુદ્ધિથી અને ખિન્ટુનવકથી પણ નમસ્કારનું ધ્યાન થઈ શકે છે. · નમસ્કારના ધ્યાનનું ફળ લેશ્યાવિશુદ્ધિ છે, ’
લેશ્યાવિશુદ્ધિ એટલે માયા, મિથ્યાત્વ અને નિદાન, એ ત્રણ શલ્યથી રહિત ચિત્તનાં પરિણામ.
શ્રદ્ધાળુ આત્મા જે કાંઈ ક્રિયા કરે છે, તે ખીજાને હલકા પાડવા માટે કે પેાતાનેા ઉત્કર્ષ સાધવા માટે હેાતી નથી. જેમાં મુખ્યત્વે પરાપકની વૃત્તિ હાય તે માયાશલ્ય છે, જેમાં મુખ્યત્વે સ્વાત્ય સાધવાના મનેારથ હેાય તે નિદાનશલ્ય છે અને જેમાં સ્વમતિની કલ્પના મુખ્ય હેાય તે મિથ્યાત્વશલ્ય છે.
