________________
અનુપ્રેક્ષા
૧૩૮
શ્રી પ‘ચપરમેષ્ઠિ નમસ્કારમાં આ ભાવના વડે શ્રી સિદ્ધિપદ્મને પામેલા અનતા શ્રી અરિહંતા, વર્તમાનના ઉત્કૃષ્ટ ૧૭૦ અને જઘન્ય ૨૦ શ્રી અરિહતા તથા ભવિષ્યકાળના અનતા શ્રી અરિહતાને નમસ્કાર થાય છે ! વળી અતીતકાળના અનતા સિદ્ધોને વર્તમાનકાળના એક સમયમાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૦૮ સિદ્ધ અને ભવિષ્યના થનારા અનતા સિદ્ધોને નમસ્કાર થાય છેઃ તેમ જ અતીતકાળના અનંતા, વર્તમાનકાળના સર્વક્ષેત્રના કેવળ જ્ઞાનીઓ અને છદ્મસ્થ મુનિએ તથા ભવિષ્યકાળના અનતા આચાર્ય, ઉપાધ્યાય આદિ સાધુ ભગવાને નમસ્કાર થાય છે. એ નમસ્કાર પરમેષ્ઠિએમાં રહેલા સમત્વને ઉદ્દેશીને થતા હોવાથી સમત્વની સિદ્ધિ કરે છે.
પાંચ પ્રકારના ગુરુ.
શ્રી નમસ્કારમત્રમાં પાંચ પ્રકારના ગુરુઓ રહેલા છે. શ્રી અરિહતા માર્ગદર્શક હેાવાથી પ્રેરક ગુરુ છે, સિદ્ધો અવિનાશી પદને પામેલા હૈાવાથી સૂચક ગુરુ છે, શ્રી આચાર્યાં અર્થના દેશક હેાવાથી ખેાધક ગુરુ છે, શ્રી ઉપાધ્યાયેા સૂત્રના દાતા હૈાવાથી વાચક ગુરુ છે અને શ્રી સાધુએ મેાક્ષમાગ માં સહાયક હાવાથી સહાયક ગુરુ છે. પચ ગુરુને નમસ્કાર રૂપ હાવાથી શ્રી નવકારમંત્રને ગુરુમંત્ર અથવા પાઁચ માઁગલ પણ કહે છે.
આ પંચ માઁગલ સૂત્રરૂપ હોવા છતાં વારવાર મનન કરવા મેગ્ય હેાવાથી, તેમ જ તેના સમ્યગ્ આરાધન દ્વારા ચમત્કારિક પરિણામે આવતાં હાવાથી તેની પ્રસિદ્ધિ લેકમાં મત્રરૂપે થઈ છે.
