________________
૧૩૪
અનુપ્રેક્ષા
સકાચ છે અને તપ, શ્રુત, જ્ઞાન અને બુદ્ધિ આદિ ક્ષયે - પશમ ભાવના માનને ત્યાગ તે મુખ્યત્વે ભાવસ કાચ છે.
દ્રવ્ય અને ભાવ અથવા બાહ્ય અને અભ્યંતર એ ઉભય પ્રકારે મદ અને માનના ત્યાગનું પ્રણિધાન તે દ્રવ્ય-ભાવ સર્કાચ અને તે નમસ્કારના મુખ્ય પદાથ છે. એવે નમસ્કારભાવ અથવા તેનુ લક્ષ્ય, એ ધર્માંના પ્રારંભમાં અતીવ આવશ્યક છે.
નૌ' સત્ર વડે અહ’તા-મમતાના ત્યાગ. અહં'તા અને મમતા સસારમાં ભટકાવનારી વસ્તુ છે. અહતા એટલે ‘કર્મીના કર્તા માત્ર હું જ છું,' એવી બુદ્ધિ, મમતા એટલે ‘કમફળના અધિકારી હું છું,’ એવી બુદ્ધિ.
એ બંનેને નિવારવા માટે કર્મના કર્તા કેવળ હુ નથી, કિન્તુ કાળ, સ્વભાવ, ભવિતવ્યતા અને પૃવકૃત કમ વિગેરૈના સહકારથી કર્મ થાય છે, તેમ વિચારવું અને કમ ફળ પણ બધાના સહકારનું પરિણામ હેાવાથી, તેના ઉપર માત્ર મારા એકલાના અધિકાર નથી, એમ વિચારવુ’.
નમસ્કારના આરાધકે પેાતાનાં સઘળાં કમ અને તેના ફળ, જેને નમસ્કાર કરે છે, તે નમસ્કાર્યોને સમર્પિત કરી દેવાનાં હાય છે, કેમ કે નિમિત્ત તૃત્વ તેઓનુ છે. તેઓના અવલ અને જ કર્મ અને તેના ફળમાં શ્રેષ્ઠતા આવે છે.
પ્રત્યેક શુભ કમ અને તેનુ' તે શુભ અને શ્રેષ્ઠ અને છે, તેની નય કહે છે.
શ્રેષ્ઠ ફળ, જેના અવલ'ખનથી માલિકીનુ છે, એમ વ્યવહાર
