________________
૧૧૬
અનુપ્રેક્ષા
નથી, તેથી સદાલંબનોનું સેવન નિરાલંબન ધ્યાનમાં જવા માટે સેતુરૂપ છે અને તેમાં ગયા પછી ફરી પતન ન પામવા માટે આધાર–આલંબનરૂપ છે,
“grો છે જાણો શg નાઇટૂંકળસંકુછો ”
અથવા “શુદ્ધ બુદ્ધ ચૈતન્યમય, સ્વયંતિ સુખધામ” ઈત્યાદિ વિશેષાવાળું શુદ્ધ સ્વરૂપ શ્રી પરમેષ્ટિ ભગવે તેમાં આવિર્ભાવ પામેલું છે. તેને સંબંધ કરાવનાર શ્રી પરમેષિમંત્ર છે, તેથી તે સર્વ મંત્રમાં શિરમણિભૂત મંત્ર છે.
સર્વ તમાં શિરેમણિભૂત તત્વ આત્મતત્વ છે અને તેમાં પણ શિરેમણિભૂત શુદ્ધ પરમાત્મતત્ત્વ છે. તેને લીધે નમસ્કાર પરમેષિમંત્ર વડે પહોંચે છે. તે નમસ્કાર પ્રતિબિંબિત કિયા [Reflex-action] રૂપ થઈને પિતાના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં પહોંચે છે.
શુદ્ધ સ્વરૂપનું મૂલ્ય અપરંપાર છે. શુદ્ધ સ્વરૂપ એ ચિતન્યને મહાસાગર છે. તેની આગળ અચેતન એવા સુવર્ણ અને રત્નોના ડુંગરે પણ મૂલ્યહીન છે.
એકત્વ-પૃથકત્વ વિભક્ત આત્મા. સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ ચૈતન્યના સ્વભાવ અને સામર્થ્યને ઓળખે છે, તેથી તેને ચૈતન્યથી ભિન્ન વસ્તુ પ્રત્યે અંતરથી રાગ (ાતે નથી અને હેયબુદ્ધિ હોય છે. તેને સ્વરૂપમાં એકવબુદ્ધિ હોય છે અને પર માત્રમાં વિભક્તબુદ્ધિ હોય છે. આ એકત્વવિભક્ત આત્મા જ સ્વ-સ્વરૂપમાં પ્રકાશે છે, કેમ કે તે શુદ્ધ છે.
