________________
૧૦૬
અનુપ્રેક્ષા પાપરુચિ ટળવાથી પરપીડા પરિહારની વૃત્તિ જાગે છે અને ધમરુચિ પ્રકટવાથી પરાનુગ્રહનો પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે તથા તે બને થવાથી ચિત્ત નિર્મળ બને છે.
નિર્મળ ચિત્તમાં આત્મજ્ઞાન આવિર્ભાવ પામે છે. આત્મજ્ઞાન અનાદિકાલીન અજ્ઞાન અને મેહને નાશ કરી શુદ્ધ સ્વરૂપની અનુભૂતિ કરાવે છે. શુદ્ધાત્માની અનુભૂતિ સકલ કર્મના ક્ષયનું કારણ બની અવ્યાબાધ પદની પ્રાપ્તિ કરાવે છે.
પુણ્યાનુબંધી પુણ્યનું સ્વરૂપ બતાવતાં શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે– " दया भूतेषु वैराग्यं, विधिवत् गुरुपूजनम् । विशुद्धा शीलवृत्तिश्च, पुण्यं पुण्यानुवन्ध्यदः ॥ १ ॥ परोपतापविरतिः, परानुग्रह एव च । હવત્તરમ વૈવ, gષે પુણાવાવા ૨ ”
ભાવાર્થ “શ્રી નમસ્કારમંત્રમાં પુણ્યાનુબંધી પુણ્યની પ્રાપ્તિના ઉપરોક્ત સઘળા ઉપાયને સંગ્રહ છે, કેમ કે શ્રી નમસ્કારમંત્રથી ભૂતદયાને પરિણામ જાગે છે; સંસારનાં સુખ પ્રત્યે ઉદાસીનતાને ભાવ જાગે છે, દેવ ગુરુની વિધિવત એકાગ્ર ચિત્તે ઉપાસના થાય છે, દયા દાન પાપકાર સદાચાર આદિના પાલનરૂપ શીલવૃત્તિ જાગે છે, પરપીડાથી નિવૃત્ત થવાની અને પરને સહાયરૂપ બનવાની વૃત્તિ ઉત્પન્ન થાય છે, ચિત્તવૃત્તિની અશુદ્ધિને ક્ષય થાય છે અને વિશુદ્ધ ચિત્તની ઉત્પત્તિ થાય છે, તેમ જ વિશુદ્ધ ચિત્તમાં આત્મજ્ઞાનનું પ્રતિબિંબ પડે છે અને આત્મજ્ઞાન મેહક્ષયનું કારણ બની મોક્ષસુખ અપાવે છે.”
