________________
શ્રી નમસ્કારમંત્રમાં પુણ્યાનુબંધી પુણય.
૧૦૫
‘નમો’ પદ પૂજા અર્થમાં છે અને પૂજા દ્રવ્ય–ભાવસંકોચ અર્થ માં છે. દ્રવ્યસંકેચ શરીર સંબંધી છે અને ભાવસંકેચ મન સંબંધી છે.
સંકેચ શબ્દ અહંવમમત્વના સંકેચમાં પણ વાપરી શકાય છે. શરીરમાં અહંવની બુદ્ધિનો અને મન-વચનાદિમાં મમત્વની બુદ્ધિનો સંકેચ અર્થાત્ અહં–મમત્વના વિસર્જનપૂર્વક શ્રી અરિહંતાદિ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર, તે નિશ્ચયથી આત્મતત્વને જ નમસ્કાર છે.
આતમતત્ત્વ ચિતન્ય રૂપે પિતાનું, પરનું અને પરમાત્માનું એક જ છે. એ રીતે “સર્વ વિ બ્રહ્મ” ની ભાવના પણ શ્રી નમસ્કારમંત્રને જ અર્થ છે.
વેદના મહાવાક્યો અનુક્રમે “તત્વમસિ ” “જ્ઞાનમારું ત્ર “મારા ત્ર” “હં ત્રહ્માદિક ” “ ત્ર એ સર્વની ભાવના શ્રી નમસ્કારમંત્રના અર્થમાં ઉપરની રીતે સાપેક્ષપણે થઈ શકે છે.
શ્રી નમસ્કાર મંત્રમાં પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય,
શ્રી નમસ્કારમંત્ર દુષ્કૃતનો ક્ષય કરે છે, સુકૃતને પેદા કરે છે અને આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપની સાથે અનુસંધાન કરી આપે છે.
સંસારી આત્મા પાપરુચિના કારણે સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. શ્રી નમસ્કારમંત્ર પાપરુચિ ટાળે છે અને ધર્મરુચિ પ્રકટાવે છે.
