________________
૮૮
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર તેની જાસુસી વિદ્યાની હેડ કરી શકે, તેવી કોઈ વ્યકિત આજે જતી નથી. સર્વ વિદ્યામાં પારંગત છતાં, ધર્મ વિદ્યા તેને જીવન સાટોસાટ હતી. સર્વમાં તે ધર્મને પ્રાધાન્ય અને જીવનનું આદિ અને . અંતિમ સનેહ કારણ તે ધર્મને જ લેખવતો. તેની જીવનપ્રભાનાં બે–ચાર રશ્મિઓ નીચે પ્રકારે છે.
મહારાજા શ્રેણિકની રાજસભામાં ઘણા તેજસ્વી મંત્રીઓ હતા. છતાં તેમાં મહારાજાને શોભાવે તેવા મહામંત્રીની ખોટ તેને સાલતી હતી. તે મહામંત્રીને મેળવવા તેણે એક તરકીબ કરી. એક ખાલી કુવામાં તેણે સુવર્ણની એક વીટી નંખાવી અને ઢઢેરો પીટાવ્યું કે,
જે માનવી કૂવામાં રહેલી વીંટીને કાંઠે ઊભો રહીને બહાર કાઢશે તેને મહામંત્રી પદની ખાલી ખુરસીએ બેસાડવામાં આવશે.' રાજગૃહની જનતા આં ઢઢે સાંભળીને નવાઈ પામી. ખાલી કુ ! તેમાં વીંટી ! ને તે વળી કાંઠે ઊભા ઊભા કાઢવાની ? તે તો કઈ રીતે બને?
દિવસ પર દિવસો વ્યતીત થયા. મહામંત્રીની ખુરસી ખાલી જ રહી. રાજા વિચારમાં પડયો. શું મારા રાજ્યને ગ્ય મહામંત્રી નહિ જ મળી આવે ?
આ સમયે અભયકુમાર પિતાની માતા સાથે પોતાના મામાને ઘેર હતા, મામાને ઘેર રહેતાં ઘણું દિવસ થતાં તેમને જીવ ઊંચે થયો, તે “ સફરમાં નીકળી પડયા. ફરતા ફરતા રાજગૃહીના મનોહર રાજમાર્ગે આવ્યા. રાજમાર્ગને અવરોધતા માનવોની ઠઠ જોઈને તે વિચારમાં પડયા. તેનું કારણ પૂછતાં માલૂમ પડયું કે, “રાજા મહામ ત્રિીની શોધમાં છે! ઠમાંથી પસાર થઈને કુમાર ફૂવા કાંઠે પડે, ઊભેલા સુભટોની અનુમતિ મેળવીને તેણે કૂવામાંથી વીંટી કાઢવાને ( શરત મુજબ) પ્રયાસ ચાલુ કર્યા. પહેર્યા ગાયનું તાજું છાણ મંગાવ્યું. તે છાણ કૂવામાં ચળકતી વીંટી ઉપર ધારીને નાખ્યું, વીંટી છાણમાં ચેટી
