________________
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર કલ્યાણવિજય મહારાજ કહે છે કે, રાઢ તે પશ્ચિમ બંગાલ છે. તામ્રલિપ્તિ તે બંગાળની રાજધાની–બંદર હતું. ઉત્તર બંગાળની રાજધાની પંડબહણિઓ હતું (તેજ પૂર્ણકલશ હશે.)
ભદિનગર ગયાની દક્ષિણે ૩ર માઈલ ભદ્દિલપુર હતું.
સ્વ. શ્રીયુત દયાલજી ભણસાળા લખે છે કે-દક્ષિણ બંગાળમાં તામ્રલિણિ તે તામલક બંદર છે, કદલી સમાગમ તે કાલા ઘાટ ગામ છે, અને કુટક પાસે તસલી છે, કલિગની રાજધાની તે ઘવલી છે, તથા હતિશીર્ષ તે હાથીગુફા છે.
હસ્તિર્ષિ તે હસ્તિનાપુર નહિં પણ હાથીગુફા હશે.
ધર્મચટ્ટીના અતિશ–કેવળજ્ઞાન ઉપન્યા બાદ ધર્મચક્રીને - જે અગિયાર અતિશયો (Wonderful merits) ઉત્પન્ન થાય છે તે
શ્રી મહાવીરને પણ ઉપન થયા હતા-વિહાર સમયે તે દેશના સમયે તે અતિશયે તેમની આસપાસ હાજર રહે છે.
(૧) ધર્મચક્રવર્તીના સમવસરણની ભૂમિ, માત્ર ચાર ગાઉના વિસ્તારવાળી હોય છે, તે પણ તેટલી ભૂમિમાં કરડે દેવતાઓ, - મનુષ્યો અને નિયાનો સમાવેશ થાય છે અને પરસ્પર સંકોચ વિના અને સુખથી બેસી શકે છે.
(૨) ઈન્દ્રિયો ઉપરના સર્વ પ્રકારના પ્રભુત્વને કારણેબેલાતી * પ્રભુ-ભગવંતની દેશના, વાણના પાછળ વર્ણવેલા પાત્રીસ ગુણેથી યુક્ત હોય. તેની અર્ધમાગધી ભાષા, દેવતાઓ, મનુષ્યો અને તિર્યએને પોતપોતાની ભાષામાં સમજાવાથી ધર્મનો અવાજ કરનારી હોય છે તથા તે વાણી એક એજનના સમવસરણમાં રહેલા સર્વ પ્રાણીઓને એક રીતે સંભળાય.
(૩) આત્મ તિર્મય તીર્થપતિના મતકની પાછળ બાર સૂર્યબિનની કાન્તિથી પણ અધિક તેજસ્વી અને મનુષ્યોને મનોહર લાગે
