________________
ત્રિોદાર શ્રી મહાવીર
છતી શકાય છે. એક યાત્મા જે જિત શત્રુ ગણાય છે, તેને જીતવાથી કેધ, માન, માયા અને લેભ એ ગાર કપાયને જીતી શકાય છે અને તે પછી પાંચ ઈન્દ્રિયોને જીતી શકાય છે. એ રીતે દશ શત્રુઓને જીતવાથી સર્વ શત્રુઓ છતાય છે, અને હું સુખે વિચરું છું. આત્માને અજાતશત્રુ માનવાની વાત ઘણા ને કઠીન લાગશે, પણ આત્મા જ આત્માનો શત્રુ અને મિત્ર છે. આત્માનું વિવેકનયન જયાં સુધી ન ખૂલે, ત્યાં સુધી માનવીના સઘળા પુસ્વાર્થ ખાટા રૂણે જાય'.” વિનયસાગર શ્રી ગૌતમ સ્વામીએ જવાબ આપે.
“આપ, પાબ છે ને કહે છે ! ' કેશકુમારે પ્રશ્ન કર્યો. : “રાગદ્વેષાદિ અતિ તીવ્રપાશ છે ને એનું વિમાગી કરણ એ જય કર બંધન છે. તેને છેદીને હું સાધવાચારે વિચારું છું. * ગૌતમ સ્વામીએ જવાબ આપે.
સાચેજ રાગ અને દ્વેષથી સાચો માર્ગ ભૂલાય છે. રાગ એ ટકી દૃષ્ટિનું કારણ છે અને દ્વેષ સાંકડા હૃદયનું કારણ છે. આપણા જીવનને પવિત્ર ને જયારે એક કે બે વ્યકિતમાં પરિમિત થાય છે ત્યારે વિશ્વના અન્ય સર્વ જીવો તરફને નૈસર્ગિક રને લુપ્ત થાય છે અને આપણે આધ્યાત્મિક વિકાસ ત્યાંથી જ અટકી પડે છે. સ્નેહના વિભાગ ન પડવા જોઈએ. કાળની જેમ તે પણ અવિભાજપ અને અખંડ રહે જાઈએ જગતના જીવ માત્રને જેમાંથી “અભય” ની પ્રતિજ્ઞા અપાય, તેજ સ્નેહ. જે એક બેમાં તે સનેહ સ્થગિત થાય તો અન્યનું અહિત આપણાથી થઈ જ જાય અને ત્યાં સુધી જીવનમાં આત્મ પ્રકાશના કિરણો ને પ્રભવે.
१ उद्धरेदात्मनात्मानं नात्मानमवसादयेत् । __ आत्मैव ह्यात्मनो बंधुरात्मैव रिपुरात्मनः ॥ ५ ॥
( શ્રીમદ્ ભગવદ્દગીતા અધ્યાય છો ?
