________________
૧૬૪
વિશ્વો દ્વારા શ્રી મહાવીર આલંબિકાથી વિહાર કરીને ભગવાન મહાવીર કૌશામ્બી પુરીમા પધાર્યા. - મૃગાવતી:- કૌશામ્બીમાં શતાનિકનું રાજ્ય હતું. રાજ યતાનિક કલાપ્રિય રસરાજવી હતા. વૈશાલીના પ્રતાપી સમ્રાટ. ચેટકની સુકુમારી મૃગાવતી સાથે તેના લગ્ન થયા હતા. મૃગાવતીનું જીવનતેજ શતાનિકની કલાપ્રિય આંખોમાં સમાઈ ગયું. ઉભય દામ્પત્ય જીવનના હાવા લેવા માંડયા.
એક શતાનિકને વિચાર થયે. છે સમર્શ કલાકાર સાડે તો મૃગાવતીનું આબેહૂબ ચિત્ર તેની પાસે તૈયાર કરાવું. આ વાત તેણે પિતાની પ્રિબને તેમજ મહામ ત્રીને પણ કરી. મંત્રી પણ તેવા કલાકારની શોધમાં રહેવા લાગ્યો. '
સમર્થ કલાકારને ઝડપી લેવા રાજાએ યુક્ત ઘડી. પોતાની જ રમણીય પ્રાસાદના એક ભાગમાં ચિત્રસભા તૈયાર કરવા તેણે પોતાના: નગરના મુખ્ય મુખ્ય કલાકારોને આમંત્ર્યા ને તૈયાર કરવાના ચિત્રોની સૂચના કરી. રાજુ અવારનવાર ચિત્રસભાના દર્શને જતા, ત્યાં ભીંત પર શોભતા ચિત્રોમાંથી બે ત્રણ ચિત્રો રાજને બહુ જ આકર્ષક અને તાદશ્ય જણાયા. તે ચિત્રાના સર્જકને તેમણે રાણ મૃગાવતીનું તાદસ્ય ચિત્ર ઉપસાવવાની વાત કરી. ચિત્રકારે કહ્યું,
મૃગાવતી આપના પટરાણી, મારાથી તેમના શરીરનું સંપૂર્ણ દીન ઠીક ન ગણાય, માટે આપ મને તેમના જમણા પગનો અંગુઠો બતાવશે એટલે હું તેમનું આબેહુબ ચિત્ર તૈયાર કરી શકીશ.”
જરીવાળા આમાની રેશમના પડદા પાછળ નિજની દેહ-લ ચાવી રાણી મૃગાવતી ઊભા રહ્યા ને મેંદીવર્ણ જમણા પગને - ૧ એટલે રાજગૃહીથી ચંપા અને ત્યાંથી આલંભિકા અને ત્યાંથી કૌશાંબી એ પ્રમાણે વિહાર થશે.
