________________
શાલિભદ્ર-ધન્યકુમાર
૧૩૧ ,
“હે સંસારવાસીઓ! ઊંચે નજર કરે, ત્યાં સૂર્ય તે છે. તે સૂર્યના આવવા જવાથી ક્ષીણ થતા આયુષ્યને ખ્યાલ તમને નથી આવતો? વિવિધ પ્રકારના સાસારિક કાર્યોમાં ઊંડા ઊતરીને તમે આત્માથી અલગ શા માટે પડે છે ? માત્માને સત્કાર્યથી અલગ પાડનાર આત્મરિપુ જ મેહ છે, તે મેહના આશ્રયે જીવનની એક પળ પણ મા વિતાવતા
મેહલી અને વડે, તમે તમારું હિતાહિત જ નહિ સમજી શકે. અનાદિકાળના શત્રુભૂત પ્રમાદને વશ જીવ, તત્ત્વાતત્ત્વને જાણી - શકતા નથી. જુદી જુદી ગતિમાંથી ચાવીને એકજ ઘરમાં જન્મેલાને
અજ્ઞાનવશ પ્રાણું પિતાના માને છે અને તેમના માટે વિવિધ પ્રકારનાં - પાપ કરે છે. પરંતુ સુખદુઃખની પ્રાપ્તિ તો પોતે કરેલા પુણ્ય પાપના ઉદયથી જ થાય છે. કેઈ અને સુખી કે દુખી કરી શકતું નથી પણ માનવી પોતે જ પોતાના શુભાશુભ કર્મોનાં ફલસ્વરૂપમાં સુખ દુઃખને ભોગવે છે.
પુણ્ય કર્મને ઉદય થાય ત્યારે સર્વ પ્રકારની સગવડો હાજર ચાય અને પાપકર્મના ઉદયથી પિતાના પણ પારકા થાય. જેવી રીતે સુજ્મ ચક્રવર્તીના પાપનો ઉદય થયો ત્યારે, તે છ ખડના સ્વામી, ચૌદ રત્નોના માલિક, નવ નિધાનના અધિપતિ અને બે હજાર યક્ષથી સેવાતા મહામાનવને સાગરમાં ડૂબતો કોઈ રોકી શક્યું નહિ વળી એજ ચક્રવર્તીના એક એક હાથમાં ચાલીસ લાખ અષ્ટાપદ પ્રાણ જેટલું બળ હતું. વળી તે ભૂમિની ઉપર તેમજ જળ ઉપર પગે વિહરી શકતો હતો પચીસ હજાર દેવતાઓ પ્રતિપળે તેની સેવામાં ખડે પગે તૈયાર રહેતા. છતાં પોતાના બળથી ગર્વિત થયેલા તે ચક્રના પાપને (બળ ગર્વન) ઉદય થયો, કે તરત સાગરમાં તે ખેંચાઈ ગયો. તેજ પુય જ્યારે બળવાન હતું, ત્યારે વગર બોલાવેલું ચક્ર પણ, ઉત્પન્ન થઈને તેના હાથમાં આવ્યું હતું.
