________________
૧૨
- વિદ્ધારક શ્રી મહાવીર તેને અતિ ગર્વ થયો. તે સ્વગત બડબડવા લાગે. “હું પહેલ વાસુદેવ થઈશ. મૂકાનગરીમાં ચક્રવતી બનીશ. અને હું જ ચરમ તીર્થપતિ બનીશ, આહા ! મારૂ કુટુંબ કેટલું બધું ઉત્તમ; હું પ્રથમ વાસુદેવ થઈશ, મારા પિતા પ્રથમ ચક્રવતી છે અને મારા દાદા પ્રથમ તીર્થકર છે. એહ ? મારું કુળ ઉત્તમ છે.” આમ કુળમદ વડે અધીરે બનેલે મરીચિ ઊંડેઊંડે એના ધ્યેયને વિસરી મદના મનગમતા મોહક તરંગમાં ફસાઈ ગયે. વિચારોના ઉદ્દભવતા એકજ જાતના ક્રમિક તરંગેએ તેને તેના સાધ્યથી દૂર ફેંકી દીધો. તેનું અને તેના સાધ્યનું અંતર વધી ગયું. લાંબી મજલની ખેડ તેના લલાટે લખાઈ ગઈ. મદના પ્રકારઃ—નાતિ જામ કુશ્વર્ય વજી હા તપ કૃતૈિઃ .
કુન મદં પુનસ્તાન ફીનાઈન રમતે ઝનઃ ૧ / જે માણસ પોતાની જાતિ–લાભ-કુળઐશ્વર્ય–બળરૂપ- તપ અને વિદ્યાને મદ કરે છે, યા ઉક્ત આઠ પ્રકારમાંના એકાદ ગુણને પણ મદ કરે છે, તેને તે મદ પ્રમાણે તે તે ઉત્તમ ગુણોની, પછીના એક જન્મમાં ખોટ સહન કરવી જ પડે છે. ઉક્ત આઠેય પ્રકારના મદથી નિમુકત આત્માજ સાધુતાની સરાણ પર ચકાસાઈને સાંગોપાંગ પાર ઊતરે છે. માનવી પિતાને મળેલા એકાદ ઉત્તમ ગુણને પોતાનામાં જ ખીલવવાને બદલે જ્યારે તેને ભર બજારે ખોટે પ્રચાર કરે છે, ત્યારે તે ગુણ પિતેજ તેના ધારકની અવદશાના કારણરૂપ નીવડે છે.આ આઠે પ્રકારના મદ વડે અસમતલ બનેલી ધરાની ધુરાજ મહારાજને ઉથલપાથલ કરે છે. આપણામાં કહેવત છે કે, “ગર્વ રાજા રાવણનેય ચાલ્યો નથી.” તેજ પ્રમાણે મરીચિ પરિવ્રાજકે કરેલે પોતાના ઉત્તમ કુળને મદ પણ તેને પછીના એકાદ જન્મમાં અવશ્ય નડશે જ.
માંદગી અને વિચાર –પ્રભુ શ્રી ગષભદેવના નિર્વાણ બાદ મરીચિ શ્રી પ્રભુના અન્ય સાધુઓ સાથે વિચરવા લાગ્યો. એકદા તે માંદા
