________________
૧૭૮
"आवस्सय मुभयकालं, ओसहमिव में कुणंति उज्जुत्ता; નિ-વિજ્ઞ હિય વિMિા, અમ સે તે તિ.”
૬૫. પ્રશ્ન –મિથ્યાષ્ટિવાન-આત્મા, જ્ઞાની હોય કે અજ્ઞાની?
૬૫. ઉત્તર –વસ્તુ સ્વરૂપને અયથાર્થ યાને વિપરીત બાધ, મિથ્યાત્વ મેહનીયના ઉદય સાપેક્ષ હોવાથી આત્મા (૧) અજીવને જીવ જાણે, (૨) જીવને અજીવ જાણે. (૩) રૂપીને અરૂપી જાણે. (૪) અરૂપીને રૂપી જાણે. (૫) ધર્મને અધર્મરૂપ જાણે. (૬) અધમ ધમ રૂપ જાણે. (૭) સાધુને અસાધુ જાણે. (૮) અસાધુને સાધુ જાણે. (૯) આત્મહિતકારી માર્ગને ઉન્માર્ગ જાણે, (૧૦) આત્માને અહિતકારી ઉમાગને માગરૂપ જાણે છે. આ દશપ્રકારે વિપર્યય બુદ્ધિવાળે આત્મા ગમે તેટલા વિશિષ્ટ જ્ઞાનવાળે હોય તો પણ, આત્માર્થ સાધવાને, અસમર્થ હેઈ, તેને આત્માર્થ સાધકતાની અપેક્ષાએ શાસ્ત્રકારોએ અજ્ઞાની કહ્યો છે
૬૬. પ્રશ્ન –સમ્યગદષ્ટિ આત્મા જ્ઞાની હોય કે અજ્ઞાની?
દ૬. ઉત્તર –સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓને કૃતાદિજ્ઞાન વિષયક બાધમાં લાપશમિકભાવે ગુણહાની–વૃદ્ધિરૂપ અનેક પ્રકારની તરતમતા હોવા છતાં પણ શાસ્ત્રમાં સમ્યકત્વને, સર્વ દ્રવ્ય પર્યાય વિષયક યથાર્થ—અવિરૂદ્ધ બોધ સ્વરૂપ કહ્યું છે. તેમ જ મસાનુકુળ સ્વભાવ સ્વરૂપી જણાવેલ છે,
