________________
૧૪૨
૩૪. ઉત્તર–શ્રી જિનશાસનને વિષે દ્રવ્ય-ભાવ સાપેક્ષ નિશ્ચય અને વ્યવહાર બંને દૃષ્ટિએ યથાતથ્યભાવે આત્મારાધન કરવાનું જણાવેલ છે. એકનો પણ અપલાપ કરવાથી મિથ્યાદષ્ટિપણુ પ્રાપ્ત થાય છે. અને તે થકી વિરાધતા પ્રાપ્ત થાય છે એમ જણાવેલ છે. તે માટે પ્રથમ આત્મશુદ્ધિની ઈચ્છારૂપ શુદ્ધ નિશ્ચય દષ્ટિએ વ્યવહારથી પંચાચારની પ્રવૃત્તિરૂપ કિયાવડે જેમ જેમ કર્મોને ક્ષય થતો જાય છે, તેમ-તેમ તત્વતઃ નિશ્ચયસ્વરૂપ આત્મા શુદ્ધ થતું જાય છે. આ રીતે જે-જે અંશે નિશ્ચયથી આત્મશુદ્ધિ પ્રાપ્ત થયેલ હોય છે, તે શુદ્ધ–ક્ષાપશમિક ભાવ થકી વળી વિશેષ શુદ્ધિયુક્ત એટલે અતિચાર રહિત, ત્રીજા સ્થિરતા પેગ થકી પ્રાપ્ત થે સિદ્ધિગ, તે સર્વ કર્મને ક્ષયનું કારણ જાણો. આ રીતે નિશ્ચય શુદ્ધ સ્વરૂપ પણ પૂર્વાપરભાવે કાર્ય-કારણું ઉભય–રૂપ છે. આ સાથે દ્રવ્યભાવ નયની દષ્ટિએ દ્રવ્ય તે કારણ છે અને ભાવ તે કાર્ય છે. એમ જાણીને આત્મ શુધ્યર્થે નિશ્ચય-વ્યવહાર બંનેનું સાધ્ય સાધન દાવમાં યથાર્થ આજન કરવું જરૂરી છે.
૩પ. પ્રશ્ન –પંચાચારની પ્રવૃત્તિ સાવદ્ય છે કે નિરવદ્ય?
૩૫. ઉત્તર –કોઈ પણ રોગ પ્રવૃત્તિ સર્વથા સાવદ્ય કે સર્વથા નિરવદ્ય હોઈ શકે નહિ. શાસ્ત્રમાં વવહારથી સાવદ્ય ગના પરિહારપૂર્વક આત્મશુદ્ધિ અર્થે કરાયેલી પંચાચારની પ્રવૃત્તિને આત્મોપકારી જણાવી છે.
