________________
રતક ૧૮મું : ઉદ્દેશક-૧૦
૪૭૧ અને બીજો અર્થ અડદ ધાન્ય વિશેષ થાય છે. આમાંથી શ્રાવણ, ભાદ્રપદ, આ, કાર્તિક, માગશર, પિષ, માઘ, ફાલ્ગન, ચૈત્ર, વૈશાખ, જેઠ અને આષાઢ રૂપે જે બાર મહિના છે, તે શ્રમણોને માટે અભક્ષ્ય છે કેમકે તે કાળ માસ છે.
નોંધ –આજે કાર્તિક સુદિ ૧ થી નવા વર્ષને પ્રારંભ થાય છે. તેમ સંભવ છે કે મહાવીર સ્વામીના સમયમાં શ્રાવણ મહિનાથી મહિનાઓની ગણત્રી થઈ હોવી જોઈએ. અન્યથા કાર્તિકને આદિ ન કહેતા શ્રાવણથી મહિના શા માટે ગયા? તથા જે દ્રવ્ય માષ છે તે બે પ્રકારે છે. (૧) અર્થ ભાષ ( ૨ ) ધાન્ય માપ તેમાં અર્થ માલ પણ સુવર્ણ અને રજત રૂપે બે પ્રકારે છે, અહીં માપ એટલે માપ સમજ જે ૮ રતિને એક માણ થાય છે. તે બંને પ્રકારના સુવર્ણ અને ચાંદી રૂપે માર જૈન સાધુને સર્વથા અભક્ષ્ય છે. જ્યારે ધાન્ય માષ અડદ છે તે ભક્ય છે તેમાં પણ જે અચિત હય, એષણીય હેય અને યાચનાથી મળ્યા હોય તે જ ભક્ષ્ય છે, બીજા નહી.
શુ કુલત્યા ભક્ય છે?
જવાબમાં ભગવતે કહ્યું કે “બ્રાહ્મણ શાસ્ત્રોમાં તેના બે અર્થ છે (૧) કુલત્થા–કુલીના સ્ત્રી (૨) કળથી ધાન્ય વિશેષ. કુલીન સ્ત્રી પણ ત્રણ પ્રકારે છે. કુલ કન્યા, કુલ વધૂ અને કુલ માતા, એટલે કે ઈપણ ખાનદાનમાં જન્મેલી કન્યા, સધવા અને માતા (વૃદ્ધ-વિધવા-આદિ સ્ત્રી) આ ત્રણે પ્રકારની અને ઉપલક્ષણથી કેઈપણ સ્ત્રી–ચિહ્ન ધરાવવા નારી–સ્ત્રી તથા લાકડી-માટી આદિની બનેલી પુતળી, કાગળમાં ચિત્રકારે ચિતરેલી સ્ત્રી આ બધી સ્ત્રીઓ જૈન શ્રમણને માટે અભક્ષ્ય એટલે અસ્પૃશ્ય, અચિન્તનીય, અમનનીય અને અવ્યવહરણીય
