________________
---------
-
-
-
બી.] વ્યાકરણ
૩૭ ઉપર પણ વિવરણ રચ્યાં છે એમા દાર્શનિક ચચાંઓની વિપુલતા હેવા છતાં વિશદતામા એમણે ન્યૂનતા આવવા દીધી નથી. આથી એમણે સમર્થ વિવરણકાર તરીકે ખૂબ નામના મેળવી છે. એમની સ્વતંત્ર રચના તરીકે તે અત્યારે આ પ્રસ્તુત વ્યાકરણ જ જાણવામાં છે એના ઉપર એમણે ૪૩૦૦ શ્લોક જેવડી પણ વૃત્તિ રચી છે અને એની હાથથી મળે છે.
મલયગિરિ રિએ “કલિક હેમચરિને ગુરુ કહી સંખ્યા છે? અને એ રીતે એમના તરફને પિતાને પૂજ્ય ભાવ વ્યક્ત કર્યો છે. આ મલયગિરિમારિ સિદ્ધરાજ જયસિંહ અને કુમારપાળના તેમજ કલિ.” હેમચન્દ્રસૂરિના સમકાલીન છે.
મલયગિરિરિએ રચેલા વ્યાકરણને સામાન્ય રીતે શબ્દાનુશાસન તરીકે ઓળખાવાય છે. એને કેટલાક મુષ્ટિવ્યાકરણ કહે છે. એમાં ચાર પાદવાળા બાર અધ્યાયે છે વિવરલભ મુનિશ્રી પુણ્યવિન્યજીએ એક લેખમાં કહ્યું છે કે આજે આ વ્યાકરણ પૂરેપૂરું મળતું નથી, વિશેષમાં એમણે બે હાથપેથીને નીચે મુજબની મતલબને પશ્ચિય આપે છે :
(૧) પાટણના વાડી-પાર્શ્વનાથના ભંડારમાં આ વ્યાકરણની કાગળ ઉપર લખેલી હાથપથીમાં પંચસહિ, નામ, આખ્યાત અને કૃત સુધી ૧ આવક્સની વૃતિ (પત્ર ૧૧) પ્રસ્તુત ઉલ્લેખ નીચે મુખ્ય છે
તથા પાદુ જુતિપુ ગુર* ૨ અને પરિમાણ ૦૦ કલેકનું છે એમ જે સારા સંભ ઈ (પ રજ)માં
૩ આલેખનું નામ “આચાર્ય શ્રીમલયગિરિ અને તેમનું શબ્દાનુશાસન છે. એ લેખ “જૈન સંસ્ય શ્વશ વર્ષ છે, અંક ૧-૭, પૃ. ૧૪૧-૧૪મા છપાય છે અને મેં અહીં ઉપયોગ કર્યો છે. આ લેખમાં બુષ્ટિ-ગાહષ્ણ" એ નામ નથી.
