________________
86
तत्र मनुष्यलोकसंज्ञा कियद्यावत्तदर्शयति तथा जम्बूद्वीपो धातकीखण्ड: पुष्करवरद्वीपार्थ चेत्यर्ध तृतीयद्वीपाः । लवणकालोदचेति दौ समुदौ । एते समुदिता हेममय मानुषोत्तराचल प्रतिक्षिप्तं मनुष्यक्षेत्रं, अत्र मनुष्याणां जन्मनो मरणस्य च संभवात् । तत्र पञ्चचत्वारिंशत्सङ्ख्येषु भरतादिक्षेत्रेषु षटपञ्चाशत्संख्येषु चान्तरद्वीपेषु जन्ममरणं प्रतीतं, न तु वर्षधरपर्वतादिषु । प्रायो जन्म न घटते, मरणं तु संहरणतो विद्यालब्धितो वा तत्रगतानां संभवति । मनुष्य क्षेत्राब्दहिर्जन्ममरणभाजो मनुष्या न भूता न संवन्ति न भविष्यन्ति । यद्यपि कचिद् देवो दानवो विद्याधरो वा त्रैरनिर्यातनार्थ बुद्धि
f
heron) (3) Kurala ( osprey) (4) Vāyasa ( a crow ) ( 5 ) Cakravāka (6) Hañsa (Royal swan ) ( 7 ) Kala-hañisa (a swan ) (8) Raja-hansa (Royal swan whose bill and feet are red and whose eyes are white ( 9 ) Paya hansa ( a species of royal swan (10) Adā (a kind of bird that can swim in water ( 11 ) Séd1 (12) Baka (a stork ) ( बगलो ) ( 12 ) Balākā ( a female stork) (बगली) (13) Pāriplava ( 14 ) Kraunca च (a heron ) ( 15 ) Sārasa ( a crane ) ( 16 ) Mèsara ( 17 ) Masūra ( 18 ) Mayura ( a pea cock) (19) Gahara ( Gridhra) a vnlture ( 20 ) Pundarika (21) Kāka (a crow) (22) Kaminjua (a kind of bird with downy feathers ( 23 ) Vanjulaga ( 24 ) 1étara ( tittira) A par. tridge ( 25 ) Vattagā (26) Lāvaka (लावरी ) ( 27 ) Kapota ( a dove a pigeon (28) Kapinjala (chataka bird) (29) Pārpata (a dove) (30) Cidaga (Cataka) a sparrow 31 ) Cāsa वैपया ( 32 ) Kukkuda (a cock) (33) Śuka (34) Barhin (a pea-cock) (35) Madanasalāka ( 36 ) Kokila (the cuckoo bird ) ( 37 ) Séha ( 38 ) Varillaga etc.
III Samudaka-paksi are not found in 2 1/2 dvipas but they are met with in islands (dvipas) and oceans outside the 2/2 dvipas.
Iv Vitata-paksi are not found in 23 dvipas, but they are met - with in dvipas (islands) and sammdras (occans outside the 23 dvipas.