________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.८ सू.१ निरास्वरूपनिरूपणम्
५७१ अथाऽप्टमोध्यायः प्रारम्यते मूलम्-देसओ कस्सखओ निज्जरा ॥१॥ छाया--'देशतः कर्मक्षयो निर्जरा १
सत्वार्य दीपिका--जीवादि नक्तुत्वानां यथाक्रम मरूपणार्थ पूर्व जीवादि संवरतत्वपर्यन्त सप्ततत्वानां प्ररूपणं कृतम्, सम्मति-क्रमप्राप्त मष्टम निर्जरातत्वं प्ररूपयितु मष्टममध्याय मारभते-'देसओ क्षम्मक्खओ निजरा' इति । देशतो न तु-सर्वतः कर्मक्षयः कर्मणां ज्ञानावरणादि कर्मणां क्षयः, आत्मप्रदेशतो देशतः पृथग् भवनम् विपाकेन-कर्मफलभोगेन-तपसा चाऽनशनादिना देशतो विनाशः परिगटन जीवात्मनि वस्त्रे लिप्तस्य संश्लिष्टस्य कमसळस्य पृथग्भवनेन देशनो विध्वंसनं निर्जरा-उच्यते । तथा च जी वरूपे वस्त्रे कर्मरूपमलस्य ज्ञानरूप
अष्टम अध्याय का प्रारंभ 'देसभी कम्पकलओ निजा' सूत्रार्थ-एक देश से कर्मक्षय होना निर्जरा है ॥१॥
तत्त्वार्थदीपिका-जीच आदि नौ तत्वों का निरूपण करते हुए जीव से लेकर संवर तत्व पर्यन्त लान तत्वों का निरूपण किया जा चुका अय क्रमप्राप्त आठवें निर्जरात की प्ररूपणा करने के लिए आठवां अध्याय का आरंभ करते हैं--
ज्ञानावरण आदि क्रमों का आत्मादेशों से पृधक होना अर्थात् विपाक (कर्मफल के भोग) से और तपस्या के एक देश से विनाश होना निजरा है। जैसे वस्त्र में लगा मैल धुलने पर हट जाता है उसी प्रकार कर्म आत्मप्रदेशों से अलग हो जाते हैं। जीव रूपी वस्त्र में, कमें रूपी मल
આઠમા અધ્યાયને પ્રારંભ 'देसओ कम्मक्खओ निज्जरा' इत्यादि સવાથ– એક દેશથી કર્મક્ષય થ નિજર છે ! ૧ | તત્ત્વાર્થદીપિકા –જીવ આદિ નવ તત્વોનું નિરૂપણ કરતા થકા જીવથી લઈને સંવર તત્વ પર્યન્ત સાત તત્વોનું નિરૂપણ કરવામાં આવી ગયું, હવે ક્રમ પ્રાપ્ત આઠમાં નિર્જરા તત્વની પ્રરૂપણું કરવાને માટે આઠમાં અધ્યયનને પ્રારંભ કરીએ છીએ
જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મોનું આત્મ પ્રદેશથી છૂટા પડવું અર્થાત વિપાક (કર્મફળના ભેગ) થી અને તપસ્યાથી એક દેશથી વિકાસ થ નિર્જરા છે. જેમ વસ્ત્રમાં લાગેલે મેલ તેને ધોવાથી દૂર થઈ જાય છે તે જ રીતે કમ આત્મ પ્રદેશોથી જુદું થઈ જાય છે. જીવરૂપી વસ્ત્રમાં કર્મરૂપી મળને, જ્ઞાન
