________________
९०६
ता
G
Goaओ खितओ कालओ भावओ' इत्यादि । ऋजुपतिः खल्ल अनन्तान् अनन्तप्रदेशकान स्कन्धान् जानाति पश्यति, तचैव विपुलमतिः अम्पधिकतरं विपुरं विशुद्वतरं वितिमिरतरं जानाति पश्यति, क्षेत्रतः खन् ऋजुपतिश्च जघन्येनां गुलस्याऽसंख्येय मागान् उत्कृष्टेनाऽधो यावद् अस्था रत्नपमायाः पृथिव्या उपरिमाssस्वात् शुल्कपतरे ऊर्ध्व यात् ज्योतिष्कस्योपरितले तिर्यग् यावद अन्तोमनुष्यक्षेत्रे सार्द्ध तृतीययोः द्वीपसमुद्रयोः पञ्चदश कर्मभूमिषु त्रिशद कर्मभूमिषु षट्पञ्चाशदन्तद्वषेषु संज्ञीनां पञ्चेन्द्रि याणां पर्याप्तकानां मनोगतं यावं जानाति पश्यति, तचैव विपुलमतिः सार्धदतीयै रंगुलै रभ्यधिकतरं विपुलतरं विशुद्वतरं वितिमिरतरं क्षेत्र जानाति पश्यति, कालतः खलु ऋजुमतिः जघन्येन पल्योपमस्याऽसंख्येयभागस् उत्कृष्टेनापि मनः पर्यवज्ञान जानता है । नन्दिन के १८ वे सूत्र में कहा है- 'ऋजुमति अनन्त अनन्तप्रदेशी स्कन्धों को जानता देखता है, विपुलमति उन्हीं स्कन्धों को अधिकतर, विपुलतर, विशुद्धतर और निर्मलतर जानता देखता है | क्षेत्र की अपेक्षा ऋजुमति जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग को, उत्कृष्ट नीचे इस रत्नप्रभा पृथ्वी के उपरी निचले क्षुद्र प्रतर तक, उपर ज्योतिष्कों के उपरी तल तक, तिछे मनुष्यक्षेत्र के अन्दर, अढाई द्वीप - समुद्रों में, पन्द्रह कर्मभूमियों में, तीस अकर्मभूमियों में और छप्पन अन्तद्वयों में, संज्ञी, पंचेन्द्रिय, पर्याप्त जीवों के भावों को जानता - देखना है, विपुलमति उसी को अढाई अंगुल अधिक विपुलतर, विशुद्धतर और वितिमितरतर - निर्मलकर क्षेत्र को जानता देखता है ।
काल की अपेक्षा से, ऋजुमति जघन्य पत्योपम के असंख्यानवें સૂત્રના અઢારમાં સૂત્રમાં કહ્યુ છે. ઋજુમતિ અન ́ત પ્રદેશી સ્કાને જાણે āખે છે. વિપુલમતિ તે જ સ્કંધાને અધિકતર વિપુલતર વિશુદ્ધતર અને નિ ળતર જાણે જૂએ છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષા ૠજુમતિ જઘન્ય આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગને, ઉત્કૃષ્ટ રીતિએ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીનાં ઉપલાનીચલા ક્ષુદ્રક પ્રતર સુધી ઉપર ચૈાતિકાના ઉપરી સપાટી સુધી, તીરછામનુષ્યક્ષેત્રની અંદર, અઢીદ્વીપ સમુદ્રોમાં, પત્તર ક ભૂમિએમાં, ત્રસ અકમ ભૂમિએમાં અને છપ્પન અંતર દ્વીપામાં, સ’જ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાસ જીવેાના ભાવેાને જાણે જુએ છે. વિપુલમતિ તેને અઢી આંગળ અધિક વિપુલતર, વિશુદ્ધતર અને નિતિમિરતર નિમ ળતર ક્ષેત્રને જાણે જુએ છે,
કાળની અપેક્ષાથી ઋન્નુમતિ જઘન્ય લ્યાયનાં અસંખ્યાતમાં ભાગને
