________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७ सू. १४ चारित्रमोहनीये सप्तारीपहाः २३५
मूळम्-चरितमोहणिजे सत्त परीक्षहा, अचल अरइआई भेयओ ॥१४॥ . छाया-चारित्रमोहनीये सप्तपरीपहा,अचेला रत्यादि भेदतः ॥१४॥
तत्वार्थदीपिका-'दर्शनमोहनीयकर्मणि लाभन्तरायकर्मणि च क्रमशो दर्शनपरीषहः, अलाभपरीपहश्च मरूपितः सम्पति-चारित्रमोहनीय कर्मणि-अचेला रत्यादीन्' सप्तपरीपहान् प्रणयितुमाह-'चरितमोहणिज्जे सत्त परीसहा अचेल-अरइयाइ भेयओ' इति चारित्रमोहनीये कर्मणि चारित्रमोहनीय कर्मोदये सप्त संख्यकाः परीपहा भवन्ति, तद्यथा-अचेलअरत्यादि भेदतः अचेल: अरतिः-२ आदिना-स्त्री-३ निषधा-४ आक्रोशः-५ याचना ६ सत्कार पुरस्कार
इस प्रकार दर्शनमोह कर्म से युक्त बुनि को दर्शनपरीषह. और लाभान्तराय कर्म वाले मुनि को अलाभ परीषह सहना पडता है।१३।
'चरितमोहणिज्जे' इत्यादि
सूत्रार्थ--चारित्रमोहनीय कर्म के उद्य से अचेल, अरति आदि सात परीषह उत्पन्न होता है ॥१४॥ __ तत्वार्थदीपिका--पूर्व स्त्र में प्रतिपादन किया गया है कि दर्शनमोहनीय और लाभान्तराय कर्म के निमित्त से दर्शन परीषह और अलाभपरीषह उत्पन्न होते है, अब चारिन्नमोहनीय कर्म के निमित्त से होनेवाले अचेल, अति आदि लाल परीपहों की प्ररूपणा करते हैं___ चारित्रघोहनीय कर्म के लदा र अचेल अरति आदि सात परीपह होते हैं, जो इस प्रकार हैं-(१) अचेल (२) अरति (३) स्त्री
આ રીતે દર્શનમોહ કર્મથી યુકત મુનિને દર્શનપરીષહ અને લાભાન્તરાય કર્માવાળા મુનિને અલાભપરીષહ સહન કરવો પડે છે. ૧૩
'चरितमोहणिज्जे सत्तपरीसहा' त्यादि
સૂત્રાર્થ–ચારિત્ર મેહનીય કર્મના ઉદયથી અચેલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે. ૧૪
તત્વાર્થદીપિકા–પૂર્વસૂત્રમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું કે દર્શન મેહનીય અને લાભાન્તરાય કર્મને નિમિત્તથી દર્શનપરીષડુ અને અલાભપરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે, હવે ચારિત્ર મેહનીય કર્મના નિમિત્તથી થનારા અચેલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહની પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
ચારિત્ર મેહનીય કર્મના ઉદયથી અચેલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહ थाय छ २ मा प्रभारी छे-(१) गयेस (२) मति (3) सी (४) निषधा
