________________
-
२२८
तत्त्रास्त्र सम्पराये न केवल लवमगुणस्थानके, अपितु प्रयत्तसंयता-ऽममत्तसंयताऽपूर्वकरणा-ऽनिवृत्तिकरणगुणस्थानचदृष्टयतिनि स्थूलक्रोधादिकपाययुक्ते मुनौ-अक्षीणकपायदोषयात् सर्वे क्षुत्पिपासा शीतोष्णदेशमशकाऽचेलाऽरति स्त्रीचर्या निषवा शरमा-ऽऽक्रोश वध याचनाऽलाम रोग-तृण स्पर्शमलसत्कार पुरस्कारप्रज्ञा-ऽज्ञानदर्शनरूपा द्वाविंशतिपरीपहाः सम्भवन्ति । तत्र-बादर सम्परायः खलु स्थूलक्रोधादिकपायसहितः कभित् संपतो मोहनीयकर्म पकती रुपशमयतीति उपशमको भवति, पुनश्च कश्चित् तथाविध मोहमकती क्षपयतीति क्षपको भवति, तेषु खल वादनसम्परायेषु प्रमत्तसं पतादिषु सर्वेषामेव परीषह
जिल में चादर सम्पराय अर्थात् स्थूल रूपाय विद्यमान है, उसको सभी परीषह होते हैं। यहां चादर सम्परार' शब्द से नौ वांगुणस्थान ही अभीष्ट नहीं है किन्तु प्रमत्तसंयत, अपूर्व-करण और अनिवृत्ति करण नामक चार गुणास्थानवाले मुनि ग्रहण किये गये हैं, क्यों कि उन सभी में धादर संज्वलन झापाय विद्यमान रहता है । इन मुनियों के बादर कषाय का क्षय या उपशम न होने से लभी-क्षुधा, पिपासा, शीत, उष्ण, दंगनाशक, अचेल, अरति, नी, चर्या, निपद्या, शय्या, . आक्रोश, वध, वाचला, अलाभ, रोग, तृगस्पर्श, मल, सत्कार पुरस्कार, प्रज्ञा, अज्ञान और दर्शन, परीपह हो सकते हैं। बादर कपाय वाला कोई संयत मोहनीय कर्म ही कृतियों का उपशम करता है। वह उपशमक कहलाता है। कोई लयत उन मोहनीय प्रतानियों का क्षय करता है। उसे क्षषक कहते है। इन प्रमत्तसंप्रत आदि चादर कषाय वालों में
જેમાં બાદર સમ્પરાય અર્થાત્ સ્થૂળ કષાય વિદ્યમાન છે, તેને બધાં જ પરીષહ હોય છે. અહીં “બાદરસમ્પરાય’ શબ્દથી નવમું ગુણસ્થાન જ
અભિપ્રેત નથી, પરંતુ પ્રમત્તસંયત, અપ્રમત્તસંયત, અપૂર્વકરણ અને અનિ- વૃત્તિકરણ નામના ચાર ગુણસ્થાનવાળા મુનિ ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા છે, કારણ કે તે બધામાં બ દર સંજવલન કષાય વિદ્યમાન રહે છે. આ મુનિઓના બાદર કષાયના ક્ષય અથવા ઉપશમ ન હોવાથી બધા–ક્ષુધા, પિપાસા, શીત, ઉષણ,
शमश:, अन्येस, मति, श्री, व्यर्या, निपधा, शय्या, माटोश, वध, यायना, ARTH, २२, तृणु१५, मस, २४५२-५२२४६२, प्रज्ञा, असान भने शन પરીષહ હોઈ શકે છે. બાદર કષાયવાળે કેઈ સંયત મોહનીય કર્મની પ્રકૃતિઓને ઉપશમ કરે છે તે ઉપશમક કહેવાય છે. કેઈ સંયત તે મોહનીય પ્રકૃતિ એને ક્ષય કરે છે તેને સપક કહે છે આ પ્રમત્ત સંયત વગેરે બાદર કષાય