________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७५.६ भनुप्रेक्षास्वरूपनिरूपणम् , भ्योऽपि पौद्गलिकेभ्योऽनित्यादिभ्यः खल्वहं भिन्न एवास्मि, यदा च-स्वंशरी.
रादिभ्योऽपि मेऽन्यत्वं वर्तते-तदा किमुत वक्तव्यम् वाह्यपरिग्रहेभ्य:-३ इत्येवं - भावयतः खलु मनः समादधतः शरीरादिषु स्पृहा नोपजायते, ततश्चात्मज्ञान भावनापूर्वकनिर्वेदमकर्षे सति आत्यन्तिकमोक्षसुखमाप्तिस्तस्य भवति ५ एवं-- शरीरमिदमत्यन्ताशुचिस्यानं वर्तते। शुक्रशोणितसमुभूतत्वात्-सूत्रपुरीषादि युक्तत्वाच्च स्नानानुलेपनादि भिरप्यस्याप्यशुचित्वं नापह। शल्यते सम्यग्दशनादिकं पुनर्भाव्यमानं जीवस्यात्यन्तिकी बुद्धिमाविर्भावात, ' इस्य तत्त्वतो विचारणम्-अशुचित्वानुमेक्षा, एवं संस्मरणं कुर्वतः शरीरादिध्वसङ्गता. हूँ। जब अपने शरीर आदि से भी मेरी भिन्नता है तो वाय वस्तुओं का तो कहना हो क्या है ! शारीर ही मेरा नहीं तो अन्य पदार्थ मेरे कैसे हो सकते हैं ! ऐसी भावना करने वाले और मन का समाधान करने वाले पुरुष को शरीर आदि में स्पृहा नहीं रहती। ऐसी स्थिति में आत्मज्ञान की भावना उत्पन्न होकर बैराग्य की वृद्धि होती है और तब जीव मोक्ष के आत्यन्तिक सुख को प्राप्त करता है। ___(६) अशुचित्वानुपेक्षा-यह शरीर अत्यन्त ही अशुचि का स्थान है। रज और वीर्य से उत्पन्न होने के कारण नथा मल-मूत्र आदि गंदी वस्तुओं से युक्त होने के कारण, कितना ही स्लान और विले. पन क्यों न किया जाय मगर इसकी गंदगी दूर नहीं हो सकती। सम्यग्दर्शन आदि की भावना की जाय तो जीव की आत्यन्तिक शुद्धि उत्पन्न होती है। इस प्रकार चिन्तन करना अशुचिस्वभावना જ્યારે મારા શરીર આદિથી પણ મારી ભિન્નતા છે તે પછી બાહ્ય વસ્તુને એનું તે કહેવું જ શું ? જે શરીર મારું પિતાનું નથી તે અન્ય પદાર્થો મારા કેવી રીતે હેઈ શકે ? એવી ભાવના ભાવનાર અને મનનું સમાધાન કરનારા પુરૂષને શરીર આદિમાં પૃહી રહેતી નથી. આવી સ્થિતિમાં આત્મજ્ઞાનની ભાવના ઉત્પન્ન થવાથી વૈરાગ્યની વૃદ્ધિ થાય છે ત્યારે જીવ મોક્ષના આત્યંતિક સુખને પ્રાપ્ત કરે છે.
(6) मशुयित्वानुमा-२L AN२ ४०४७१ मा स्थान छ. २४ तया વીર્યથી ઉત્પન્ન થવાથી તથા મળ-મૂત્ર વગેરે ગંદી વસ્તુઓથી યુક્ત હોવાના લીધે, કેટલી વાર નાન તથા વિલેપન કરીએ તે પણ આ શરીરની ગંદકી દૂર થતી નથી-થઈ શકતી નથી-સમ્યદર્શન વગેરેની ભાવના કરવામાં આવે તે જીવની આત્યંતિક શુદ્ધિ ઉત્પન થાય છે. આવું ચિન્તન કરવું અશર
