________________
२२८
.
.. श्रीदशवैकालिकम्त्रे
एवाऽपितु ततः प्रागपीति, जीवन एव न तदुत्तरं परलोकेऽपीत्यर्थः । दण्डं किंविध? मित्याह-त्रिविधं-तिस्रो विधाः-प्रकारा यस्य स तम्-कृत-कारिताऽनुमतरूपम् , तत्र कृत स्वतन्त्रेणाऽऽत्मना सम्पादितम् , कारितम्-अंन्य-(व्यक्त्यन्तर)द्वारा निष्पादितम् , अनुमतं-सावधव्यापारमारभमाणस्य 'त्वं साधु करोषि, एवमेव कुर्वन्नास्व' इत्यादिना प्रोत्साहितम् , त्रिविधेनप्रकारत्रयविशिष्टेन करणभूतेन, केने ? त्याह-'मनसा वाचा कायेने 'ति ।
ननु त्रिविधेनेत्यनेन यत्पकारत्रयं गृह्यते तत् 'मनसे' त्यादिना प्रतिपदमेवोक्तम् , एवं सति त्रिविधेनेत्युपादानं पौनरुत्यदोपग्रस्तं भवति । यद्वा 'त्रिविधेने'ति विशेषणं 'मनसे'-त्यादेरेव संभवति, ततश्च 'त्रिविधेन मनसा, त्रिविधया वाचा, दूसरोंकी अनुमोदना करे । दण्ड तीन प्रकारका है-(१)कृत, (२) कारित, (३) अनुमोदित ।
कृत-अपनी इच्छासे स्वयं करना। . कारित-दूसरे व्यक्तिसे कराना । अनुमोदित-जो सावध व्यापार कर रहा हो उसे अच्छा समझना।'
ग्रह सब सावद्य व्यापार तीन करण तीन योगसे न करे। वे तीन योग ये हैं-(१) मन, (२) वचन, (३) काय। .. प्रश्न-सूत्रमें 'त्रिविधेन' (तीन प्रकारसे) कहा ही है फिर 'मनसा' (मनसे) 'वाचा' (वचनसे) 'कायेन' (कायसे) कहनेसे पुनरुक्ति (कहे हुए को पुनः कहना) होती है । या तीन प्रकारसे' यह विशेषण 'मन, वचन, काय' का ही हो सकता है। यदि ऐसा मान लिया जाय तोइसका मनुमना ४२ ४३ यु पारने छ . (१) कृत, (२), रित, (3) मनुमाहित
કૃત–પિતાની ઈચ્છાથી પિતે કરવું કારિત–બીજી વ્યક્તિ પાસે કરાવવું અનુદિત-જે સાવદ્ય વ્યાપાર કરી રહ્યો હોય, તેને સારું જાણવું
એ બધા સાવધ વ્યાપાર ત્રણ કરણ ત્રણ ગણી ન કરે તે ત્રણ વેગ, मा छ-(१) मन, (२) क्यन, (3) या
प्रश्न-सूत्रमा त्रिविधेन (aey प्रा३) ४ १ छ, पछी मनसा (मनथी), वाचा (वयनथी,) कायेन (याथी) ४वाथी पुन३ति (दान श ४ ) થાય છેઆ ત્રણ પ્રકારે” એ વિશેષણ “મન, વચન, કાયા” નુ જ હોઈ શકે છે. જે એમ માનવામા આવે તે એને અર્થ એ થશે કે “ત્રણ પ્રકારના
