________________
-
अध्ययन २ गा. ४ कामरागदोषानुचिन्तनम्
१२३ अपरश्च-"अमेध्यपूर्ण कृमिजालसङ्घले, स्वभावदुर्गन्धविनिन्दितान्तरे ।
कलेवरे मूत्रपुरीषभाविते, रमन्ति मूढा विरमन्ति धीराः ॥३॥" इति । यद्यपि संसारभीरुभिः परिहेयोऽन्यसङ्गो दुस्त्यजः, तथापि ब्रह्मचर्यमहिमानमनुस्मरतां मुनीनां केवलं स्त्रीसङ्गपरिहारेण द्रव्यादिसङ्गः स्वयमेव निवर्तते । यथा स्वयम्भूरमणमहासागरमुत्तीर्णस्य पुरतः क्षुद्राकृतिर्गङ्गासमानाऽपि नदी मुखसमुत्तरणीया भवति । उक्तञ्च-भगवता उत्तराध्ययनसूत्रस्य द्वाविंशेऽध्ययने
"एए य संगे समइक्कमित्ता, सहुत्तरा चेव हवंति सेसा।
जहा महासागरमुत्तरित्ता, नई भवे अवि गंगासमाणा ॥ १ ॥” इति , "अशुचि पदार्थोंसे भरा हुआ; नँ आदि कीड़ोंसे व्याप्त, स्वाभाविक दुर्गन्धके कारण भीतर भी घृणित और मल-मूत्रसे वेष्टित (स्त्रियोंके) शरीरमें रमण वे करते हैं जो मूढ हैं, और बुद्धिमान् पुरुष महान् निकृष्ट समझ कर उससे अलग रहते है ॥ ३॥" ___ यद्यपि विषयोंके संग संसारभीरु पुरुषोंके लिए त्याज्य हैं और उनका त्याग होना कठिन है, तथापि ब्रह्मचर्यकी महिमाका स्मरण करनेवाले मुनियोंको एक मात्र स्त्रीसंगके त्याग देनेसे अन्य विषयोंके संग दुस्त्यज होनेपर भी स्वयमेव निवृत्त हो जाते हैं । अर्थात् ब्रह्मचर्यमें दृढ़ रहनेवालों पर कोई भी विषय, अपना प्रभाव नहीं डाल सकता । जो पुरुष स्वयम्भूरमण महासमुद्रको पार कर चुका है उसके लिए गंगा जैसी छोटी२ नदियां पार करना क्या बड़ी बात है । भगवान्ने उत्तराध्ययन
અશુદ્ધ પદાર્થોથી ભરેલાં, જુ–આદિ કીડાઓથી વ્યાપ્ત, સ્વાભાવિક દુગધિને કારણે અંદર પણ ઘણિત અને મળ-મૂત્રથી વેષ્ટિત (સ્ત્રીઓના) શરી૨માં તેઓ રમણ કરે છે કે જેઓ મૂઢ છે, અને બુદ્ધિમાન પુરૂષ તે તેને અત્યંત निकृष्ट समलने तेनाथी मत। २९ छे.” (3)
જે કે વિષને સગ સંસારીરૂ પુરૂષને માટે ત્યાજ્ય છે અને તેને ત્યાગ કે કઠિન છે, તે પણ બ્રહાચર્યના મહિમાનું સ્મરણ કરનારા મુનિઓને એક માત્ર સ્ત્રીસગને ત્યાગ કરવાથી, અન્ય વિષયેનો સગ દુત્યજ હોવા છતાં પણ આપોઆપ નિવૃત્ત થઈ જાય છે અર્થાત્ બ્રહ્મચર્યમાં દઢ રહેનારાઓ પર કઈ પણ વિષય પિતાને પ્રભાવ પાડી શક્તા નથી જે પુરૂષ સ્વયમૂરમણ મહાસમુદ્રને પાર કરી ચૂક્યું છે તેને માટે ગંગા જેવી નાની નાની નદી પાર કરવામાં શી મોટી વાત છે ? ભગવાને પણ ઉત્તરાધ્યયન-સૂત્રના ૩૨ માં અધ્યયનમાં
