________________
अध्ययन २ गा. ४ कामरागदोपानुचिन्तनम्
१२१
अनालोच्य प्रवर्तमानः खलु पराभूयते, तस्मादियदपि तावद् विभावय विलासिनीविलसनं कुतः स्थानादिदमुद्भवति ? किं चास्य कारणम् ? कथमिदं तिष्ठति ? किमेतस्मान्निःसरत् सततं दरीदृश्यते ? इति,
विरम विरमात्रानुरागकरणात्, अस्य हि शरीरस्य सूत्रानुपहतमुद्भवस्थानम्, शुक्रशोणिते एव कारणम्, अशितपीतादिना च स्थितिः, एतस्मान्निःसरसर्ति च मलमूत्रकफादिकमेत्र, किंबहुना मृदुतममनोरमवसनविनिर्मितया मलमूत्रास्थि
हे आत्मन् ! स्मरण रख, जो बिना विचारे किसी विषय में प्रवृत्ति करता है उसकी बड़ी दुर्गति होती है । तू अपना कल्याण चाहता है तो विलासिनियोंके विलासका अच्छीतरह विचार करले । यह सोच देख कि यह शरीर कहांसे उत्पन्न होता है ? इसका क्या कारण है ? कैसे ठहरता है ? और इससे क्यार घिनौने (घृणाजनक ) पदार्थ निकलते हुए दिखाई देते हैं ?
बस कर, रहेनेदे; इस हारीरमें अनुराग मत कर, मलमूत्र से भरे हुए स्थानसे यह शरीर उत्पन्न हुआ है, रज- वीर्य इसके कारण हैं, खायापीया भोजन इसकी स्थितिका निमित्त है, और इसके नौ द्वारोंसे मल-मूत्र आदि घृणित पदार्थ निकला करते हैं, अधिक क्या कहें ? कोमल और मनोहर कपडेसे बंधी हुई मल-मूत्रकी मठरी में पामर प्राणी भी अनुराग नहीं करता; फिर अशुचि आदि भावनाओंका समीचीन
હું આત્મન્ ! યાદ કર કે, જે વિના વિચારે કઇ વિષયમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે તેની ભારે દુર્ગતિ થાય છે. તુ પેાતાના કલ્યાણને ચાહે છે તો વિલાસિનીએના વિલાસના સારી પેઠે વિચાર કરી લે એટલુ વિચારી જો કે આ શરીર કયાથી ઉત્પન્ન થયુ છે ? એનું શુ કારણ છે ? તે કેવી રીતે ટકે છે? અને એમાથી કેવા કેવા ગંધાતા ( ઘૃણાજનક ) પદાર્થોં નીકળતા જોવામાં આવે છે ?
અસ કર, રહેવા દે, આ શરીરમા અનુરાગ ન કર, મળમૂત્રથી ભરેલા स्थानभांथी मा शरीर उत्पन्न थयुं छे, २०४ - वीर्य मेनुं अरागु छे, माघेसु - चाधेसु ભેાજન, એની સ્થિતિનું નિમિત્ત છે, અને તેનાં નવા દ્વારે વાટે મળ–મૂત્ર આદિ ધૃણિત પદાર્થોં નીકળ્યા કરે છે વધારે શુ કહીએ ? કેમળ અને મનેાહર કપડાથી આંધેલી મળમૂત્રની ગાસડીમા પામર પ્રાણી પણુ અનુરાગ નથી કરતા, તે પછી અશુચિ આદિ ભાવનાઓનુ સમીચીન ચિંતન કરવામા ચતુર મુનિએની તે
