Page Text
________________
१ ३९० तत्वार्थविवरणदार्थदीविका । एकाशितमसू. टी क्षणारे विनाशात् । यद्वोक्तनयमतेन स्वस्थ स्त्र एवं नाशक इति केवलज्ञानस्य केवलदर्शनस्य च विनाशे प्रतियोगिन एव हेतुत्वाद् द्वितीयक्षणे स स्यादेवेति भावनीयम् , ननु केवलिन क्रमेणोपयोगाभ्युपगमे केवलज्ञानकेवलदर्शनयोः प्रतिसमयं सातत्यप्राप्त्या "केवलनाणी णं पुन्छ। गोथमा! साइए अपज्जवसिए" "केवलदसणी णं पुच्छा, गोयमा ! सातीए अपजवसिते" इति प्रज्ञापनाऽादशपदोक्तस्त्राविरोधस्यादिति चेत् , मैवम्, पट्पटिसागरोपमस्थित्यादिनतिपादकमतिज्ञान्यादिसूत्रस्येव ल०ध्यपेक्षयैतत्सूत्रस्थापि प्रवृत्तः, एतेन समयान्तरेऽन्यतरोपयोभाभावात् सर्वज्ञत्वसर्वदर्शित्वयोरसातत्यं न स्थादित्यारेकाऽपि निरस्ता, ल०ध्यपेक्षया तत्सद्भावादेव । एतेन केवलज्ञानदर्शने युगपत्सर्वथाऽपनी तस्वस्वावरणे चेत्ततः कथं ते क्रमेण स्वप्रकाश्य प्रकाशयतः, यतो न हि सर्वथाऽपनीतावरणौ द्वौ प्रदीपौ क्रमेण प्रकाश्यप्रकाशकारिणो केनापीक्ष्येते, दृष्टानुसारिणी च कल्पना प्रमाणकोटिमाटीकते, तथा च केवलज्ञानवलदर्शने युगपत्स्वप्रकाश्यप्रकाशके युगपत्सर्वथाऽपनीतावरणत्वात् प्रदीपयवदित्यनुमानेन युगपदेव ते निखिलान् स्वप्रकाश्यान् प्रकाशयत इत्यभ्युपगन्तव्यम् , अन्यथा तदापरणक्षयो मिथ्या स्यात् , यस्मिन्समये यस्योत्पादस्तेन तदन्यस्याऽऽतत्वात् , तथाऽनभ्युपगमे च यदनुत्पन्नमन्यतरं तस्य निष्कारणमावरणं स्यात् , तथा च सति-"नित्यं सत्त्वमसत्त्वं वा, हेतोरन्यानपेक्षणात् ।" इति प्रसज्यते, किश्च केवलदर्शनोपयोगकाले नैव त्यन्मते केवलज्ञानोपयोग इति तदानीमसर्वज्ञत्वस्य केवलज्ञानोपयोगकाले केवलदर्शनोपयोगभावात् तदानीमसर्वदर्शित्वस्य च प्रसङ्गरस्यादित्येकसमयावच्छेदेन निश्शेषसामान्यविशेषविषयकज्ञानदर्शनोभयमभ्युपगन्तव्यमिति. दोपजालमपि प्रतिक्षितम् , छमस्थस्याप्येकान्तरदर्शनज्ञानोपयोगाभ्युपगमात्तत्रोक्तदोपजालस्य समानत्वात् । अत्रापि हि शक्यत एवं वक्तुम् दर्शनकाले ज्ञानानुपगमे छमस्थस्याज्ञानित्वं ज्ञानकाले दर्श- , नानुपगमे पुनरदर्शनित्वम् , तथाऽऽधरणक्षयो मिथ्या इतरेतरावरणत्वं वा निष्कारणावरणत्वं वेत्यादि । तदेव केवलिनो द्वावुपयोगौ युगपद्भवेतामित्यागमे यदि विहितं स्यात्तदेवं कस्यानुमत न स्यात्, आगमोक्तस्य सर्वसम्मतत्वात्, न च तत्र तत्र सूत्रविहितौ युगपदावुपयोगी, कि.। बहुशो निषिद्धाव, यदवाचि "करस व नाणुमयमिण, जिणरस जइ होज दोनि उपओगा। नूर्ण न होंति जुगवं जओ निसिद्धा सुए बहुसो ।। ३१३२ ।।" इति ।
યુપદુપયોદ્રયવાનાં મહની મહતાં શ્રમજીંવાદ્રિનાં મત વૈમૂર્ધનમેધાવર - ऽतिप्रबलतरवायुवेगवशात् सर्वथा विनष्टे सति सूर्यस्याविभूतनाऽतिस्वच्छस्वभावेनैव युगपदुत्पद्यमानप्रकाशतापाविवात्मनस्वीयविशुद्धिप्रकर्षविशेषादावरणभूते धनधातिकर्मणि समूलकाप कपिते सति सर्वथाऽऽविर्भूतेन स्वरवभावेन युगपरफेवलज्ञानोपयोगकेवलदर्शनोपयोगौ भवतः, न च प्रक्षीणाशेषधनधातिकर्मणः केवलिन प्रतिवन्धकान्तरम्, येन યુપત્તદ્ધિત ર યાત, બોચત્ર વહિન વિજ્ઞાનવર્શનાપયોગહીન, युगपदप्रतिहताऽऽविभूतस्वभावत्वात् , यौ युगपदप्रतिहताऽऽविर्भूतस्वभावात्मको तापेककालीनो यथा र प्रकाशतापो, न च युगपदुपयोगद्याभ्युपगमे प्रज्ञापनात्रिंशतमपश्यतापपदोक्तेन
| SR No. | 010492 |
| Book Title | Tattvarthadhigama Sutra |
| Original Sutra Author | Umaswati, Umaswami |
| Author | Vijaydarshansuri, Yashovijay |
| Publisher | Motiji Kapurchand Tarachand |
| Publication Year | 1955 |
| Total Pages | 472 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 35 MB |