________________
-
-
-
-
-
जीवामिगमसूत्र मष्टौं, घनदन्तादीनां यावन्नवयोजनशतानि । एकोकपरीक्षेपो, नश्व शतानि, एकोनपञ्चाशत् । द्वादशपश्चषष्ठानि हयकर्णादीनां परिक्षेपः ॥१॥' आदर्शमुखा. दीनां पञ्चदशे काशीजानि योजनशतानि किञ्चिद्विशेषाधिकानि परिक्षेपेण । एवमे तेन क्रमेण उपयुज्य नेतव्यानि चत्वारि चत्वारि एकप्रमाणानि, नानात्वम् अब गाहनायाम, विष्कम्मः परिक्षेपः, प्रथमद्वितीयत्तीयचतुष्कानाम्, अग्रहो विष्कम्भः परिक्षेपो भणितः। चतुर्थ चतुष्के षड्योजनशतानि आयामविष्कम्भेण, अष्टादश सप्तनवतानि, योजनशतानि परिक्षेपेण । पञ्चमचतुष्के सप्नुयोजनशतानि आयामविष्कम्भेण, त्रयोद्वाविंशति योजनशतानि त्रयोदशोत्तराणि परिक्षेपेण । षष्ठचतुष्के अष्टयोजनशतानि, आयामविष्कम्भेण, पञ्चविंशतियोजनशतानि एकोनत्रिंशानि परिक्षेपेण । सप्तमचप्के नवयोजनशतानि आयामविष्कम्भेण, द्वे योजनसहस्रेऽष्ट पञ्चचत्वारिंशानि चोजनशतानि परिक्षेपेण । 'यस्य च यो विष्कम्भः, अवगाहस्तस्य तावत्कएव । प्रथमादीनां परिरयः, शेषाणां जानीहि अधिकस्तु ।।१ ।
शेषा यथा एकोरुकढीपस्य यावत् शुद्धदन्तद्वीपः, देवलोकपरिगृहीताः खलु ते मनुजगणाः प्राप्ताः श्रमणायुष्मन् ! कुत्र खलु भदन्त ! औत्तराणामेकोरुकमनुष्याणा मेको रुकवीशे नाम द्वीपः प्रज्ञप्त्तः ? गौतम ! जम्बूद्वीपे डीपे मन्दरस्य पर्वतस्योत्तरेण, शिखरिणो वर्षधरपर्वतस्योत्तरपौरस्त्यात् चरमान्ताव लवणसमुद्र त्रीणि योजनशतानि अग्राह्य एवं यथा-दाक्षिणात्यानां तयौतराणां भणितव्यम् । नवरं शिखरिणो पधरपर्वतस्य विदिशासु, एवं यावत् शुद्धदन्त द्वीप इति यावत् ते एते अन्तरद्वोपकाः ॥ अथ के ते अर्म भूमिकमनुष्याः ? अर्मभूमिकमनुष्याः त्रिंशद्विधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-रश्चमि माता, एवं यथा प्रज्ञापनापदे यावत् पश्च भिरुत्तरकुरूभिः. ते एते अकर्मभूमिकाः । अथ के ते कर्मभूमिका ? धर्मभूम्किा : पञ्चदशविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पञ्चभिर्भरतः पञ्चभिररस्तैः एञ्चभिर्महाविद है, ते समासतो द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-आर्या म्लेच्छाः, एवं यथा प्रज्ञापनपदे यावद ते एते आर्याः, ते एते गर्भव्युत्क्रान्तिकाः, ते एते मनुष्याः ॥मू०४४॥
टीका-'कहिण भने !' कुत्र खलु-कस्मिन् स्थाने खलु भदन्त ! 'दाहिणि हळाणं हयका मणुप्साणं' दाक्षिणात्यानाम् - दक्षिणदिवस्थितानाम्, अन्तरद्वीपा: 'कहिण भते ! दाहिणिल्लाणं हरकणमणुस्साणं हयव एणदीवे'-इत्यादि
टीकार्थ-हे भदन्त । दक्षिण दिशा के हयकर्ण मनुष्यों का हयकर्ण नामका जीप कहां पर है अन्तर छीर छप्पन-५६ होते हैं उनमें अठाईप
'कहि ण भ ते दाहिणिल्ला णं हयकण्ण मणुस्वागं हयझण्णदीवे' या ટીકાર્થ–હે ભગવન દક્ષિણ દિશ ના હયકર્ણ મનુષ્યોને હયકર્ણ નામને દ્વીપ કયાં આવેલું છે? અંતર દ્વીપે ૫૬ છપ્પન હોય છે, તે પૈકી ૨૮ અઠયાવીસ