________________
जीवामिगमले न्तात् 'लवणसमुई तिनि जोयणसयाई' लवणसमुद्रं त्रीणि योजनशतानि अवगाह्यात्र खलु दाक्षिणात्यानां वैशालिकमनुष्याणां पैशालिक नामको द्वीपः प्रज्ञप्त:-कथितः 'सेसं जहा एगोरुयाणं' शेपं यथा एक रुकद्वीप निवासिनां मनुष्याणां कथितं तदे. तत्सर्व निरवशेषमिह वक्तव्यमिति । 'कहिणं भंते !' कुत्र खलु भदन्त ! 'दाहिणिल्लाणं गंगोलियमणुस्साणं पुच्छा' दाक्षिणात्यानां नाङ्गोलिकमनुष्याणां नाङ्गोलिको नाम द्वीपः प्रज्ञप्त:-कथित इति पश्ना, 'भगवानाह-'गोयमा' हे गौतम ! 'जबूदीवे दीवे' जम्बूद्वीपे द्वीपे 'मंदरस्स पव्वयस्स दाहिणणं' मन्दरनामकस्य पर्वतस्य दक्षिणेन 'चुल्ल हिमवंतस्स वासहरपव्ययस्स' चुल्लहिमवतो वर्षधरपर्वतस्य 'उत्तरपच्वथिमिल्लाओ चरिमंताओ' उत्तरपाश्चात्यात् वायव्यकोणादित्यय: तिन्नि जोयणस्स सेसं जहा एगोरुयाणं 'हे गौतम' इस जंबूदीप नाम के वर्तमान सुमेरु पर्वत की दक्षिण दिशा की ओर रहे हुए क्षुद्र हिमवंत पर्वत के दक्षिण पश्चिम नैऋत कोण के चरमान्त से लषणसमुद्र में तीनलो योजन जाने पर ठीक इसी स्थान पर दक्षिण दिशा के वैशालिक वैषाणिक मनुष्यों का वैशालिक (वैषाणिक) नामका द्वीप है। वाकी का इसके सम्बन्ध में शेष और सष कथन एकोहक के प्रकरण जैसा ही है। ___कहि मंते' दाहिणिल्लाणं गंगोलियमणुस्साणं पुच्छा' हे भदन्त । दक्षिण दिशा के नांगोलिक मनुष्यों का नांगोलिक द्वीप कहाँ पर है। उत्तर में प्रभुश्री कहते है 'गोयमा' जंबूहीवे दीवे मंदरस्स पयस्त दाहिणे चुल्ल हिमवतस्स वालहरपव्वयस्स उत्तर पच्चस्थिमिल्लाओ चरिमंताओ लवणसमुदं तिणि जोयणसयोई सेसं जहा पच्चस्थिमिल्लाओ चरिम ताओ लवणसमुदं तिन्निजोयण सयाई सेस जहा एगोरुय माणुस्वाण' 8 गौतम | मा दीपा सुभे३ पतनी क्षि हा त२३ રહેલા ક્ષુદ્રહિમવંત પર્વતના દક્ષિણ, પશ્ચિમ નૈિત્ય ખૂણાના ચરમાન્તથી લવણ સમુદ્રમાં ત્રણ જન જવાથી બરોબર એજ રથાનપર દક્ષિણ દિશાને વૈષાણિક અને વૈશાલિક મનુષ્યના વૈષાણિક અને વિશાલિક નામના દ્વીપ છે. એટલે કે વૈશાલિક મનુષેના વૈશાલિક દ્વીપ અને વૈષાણિક મનુષ્યનો વૈષાણિક દ્વીપ છે. આ સંબંધમાં બાકીનું તમામ કથન એકેરૂક દ્વીપના કથન પ્રમાણેનું જ કહેલ છે.
'कहि णं भवे ! दाहिणिल्लाण गंगोलियमणुस्साण पुच्छा' 8 भगवन् દક્ષિણ દિશાના નાગોલિક મનુષ્યોને નાંગલિક દ્વીપ કયાં આવેલ છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री गौतमस्वामीन ४ है 'गोयमा । जबूरीवे दीवे मदस्स पव्वयस्स उत्तरपच्चस्थिमिल्लाओ चरिम दाओ लवणसमुदं तिण्णि जोयणसयोइ सेस जहा एगोरुयमणुस्साण' हे गौतम ! उत्तर पश्चिम . દ્વીપના મંદર પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં આવેલ મુદ્રહિમવંત પર્વતના વાયવ્ય