________________
प्रमैयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ २.३७ ऐकोलंकद्वीपस्थानामाकारभावादिकम् ५८७ निचित कुश्चित चित प्रदक्षिणावर्तमूर्द्धशिरोजाः, तत्र-छोटिता: विच्छिन्नीकृता अपि मूर्द्धनाः शाल्मल्या:-वृक्षविशेषस्य यद वोण्डं फलं तद्वद् घननिचिता स्वभावत एवातिशयेन निविडा अवसिष्ठन्ते तथा मृदब कोमलाः विशदा निर्मला! प्रशस्ता-प्रशंसास्पदीभूताः, सूक्ष्माः-लक्ष्णा: लक्षणवन्तः मुगन्धा:-परमगन्धो. पेताः अत एव सुन्दरा तथा-भुजमोचक: कृष्णवर्णरत्नविशेषः, भृङ्गो-भ्रमरः, नीलो-नीलमणि:-मरकतमणिः, कज्जलम्-प्रसिद्धं प्रहृष्टः प्रमुदितो भ्रमरगणः तरुणावस्थायां भ्रमरोऽतीवकृष्णो भवत्यतः प्रहृष्टविशेषणग्रहणम् । त इव स्निग्धा निकुरम्भभूताः सन्तः निचिताः नतु विकीर्णाः सन्तः कुञ्चिताः ईषद कुटिला: कुडूमलीभूताः पदक्षिणावर्ताश्च मूर्द्धनि-मस्तके शिरोजाः केशा येषां ते तथा, 'लक्खणबंजण गुणोववेया' लक्षणव्यञ्जनगुणोपपेवार, लक्षणानि-स्वस्तिकादीनि, व्यञ्जनानि-मपीतिलकादीनि गुणा:-क्षान्त्यादय एमिरुपपेताः युक्ताः-गाम्भीऊपर जो केश-बाल-होते हैं वे छोटित-खुले-खुले शिये जाने पर भी स्वभाव से ही शाल्मली वृक्ष विशेष के फल जैले घने होते हैं, निचित -अत्यन्त निविड होते हैं मृदु-नरल-होते हैं विशद निर्मल-होते है, प्रशस्त-प्रशंसास्पद होते हैं सूक्ष्म होते है-बडे २ नहीं होते हैं लक्षण वाले होते हैं, सुगन्ध से युक्त रहते हैं, सुन्दर होते हैं तथा भुजमोचक नामक रश्न विशेष के समान, नीलमणि-घरकत मणि के समान कज्जल के सलान, हर्षित हुए भ्रसर के समान अत्यन्त काले और स्निग्ध होते हैं ये निचित होते हैं अर्थात् इधर उधर विखरे हुए नहीं होते हैं घुघराले होते हैं और प्रदक्षिण आवर्त वाले-दाहनी तरफ झुके हुए होते हैं । 'लक्खणवंजणगुणोषवेया' थे एकोरुक द्वीप निवासी मनुष्य स्वस्तिय आदि लक्षणों से, मश तिलक आदि व्यञ्जनों से और પણું સ્વભાવથીજ શામલી વૃક્ષવિશેષના કુલના જેવા ગાઢ હોય છે. નિશ્ચિત અત્યંત લાગેલા હોય છે. મૃદુ નરમ હોય છે. વિશદ નિમલ હોય છે. પ્રશાંત પ્રશંસા કરવા ગ્ય હોય છે. સૂક્ષમ હોય છે. મોટા મોટા હતા નથી. પ્રશસ્ત લક્ષણવાળા હોય છે. સુગંધ યુક્ત હોય છે. સુંદર હોય છે. તથા ભુજમેચક નામના રત્નવિશેષ પ્રમાણે, નીલમણિ મરકતામણિ સમાન, કાજલ સમાન. હર્ષિત થયેલ ભમરાની જેમ, અત્યંતકાળા અને સ્નિગ્ધ સુંવાળા હોય છે. તેઓ નિશ્ચિત હોય છે. અર્થાત આમતેમ વિખરાયેલા હતા નથી. ઘુઘરાળા હોય छ. मने क्षिय भगवा अर्थात् भानु जुस डाय छे. 'लाखण. पंजणगुणोववेया' मा ३४ द्वीपमा २२वावा मनुष्य स्वस्ति वगैरे લક્ષણેથી મશીતિલક વિગેરે વ્યંજનથી અને ક્ષત્તિ વિગેરે સદ્દગુણેથી યુક્ત
