________________
प्रमेययोतिका टीका प्र. ३ सू.५ नमनापृथिव्याः क्षेत्रच्छेदः
३३
,
छाया - एतस्याः खलु भदन्त । रत्नममायाः पृथिव्या अशीत्युत्तरयोजनशतं - सहस्रवाहल्यायाः क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानायाः सन्ति द्रव्याणि वर्णतः कालनीलकोहितहारिद्रशुक्लानि, गन्तः सुरभिगन्धानि दुरभिगन्धानि, रसतः तिक्तकटुक कषायाम्लमधुराणि स्पर्शतः करू शमृदुकगुरुरुकघुकशीतोष्ण स्निग्धरूक्षाणि, संस्थानतः परिमण्डल वृत्तपत्रवतुरस्रायत संस्थानपरिणतानि, अन्योन्यवद्धानि, अन्योन्यस्पृष्टानि, अन्योन्यावगाढानि, अन्योन्यस्निग्व प्रतिबद्धानि, अन्योन्यघटतया तिष्ठन्ति ? हन्त सन्ति । एतस्याः खल्ल भदन्त ! रत्नपमायाः पृथिव्याः खरकाण्डस्य षोडशयोजनसहस्र बाहल्यस्य क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानस्य सन्ति द्रव्याणि वर्णतः कालयावत् घटतया तिष्ठन्ति ? हन्त सन्ति । एतस्याः खलु भदन्त ! रत्नप्रभायाः पृथिव्याः रत्ननाजकस्य काण्डस्य योजनसहस्रवाहल्यस्य क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानस्य तदेव यावत् दन्त सन्ति ? एवं यावद्रिष्टस्य । एतस्याः खलु भदन्त | रत्नप्रभायाः पृथिव्याः पङ्कवहुलस्य काण्डस्य चतुरशीतियोजन सहस्रः वाल्यस्य क्षेत्र तदेव | raneesस्थापि अशीतियोजन सहस्रवाहल्यस्य । एतस्याः खलु भदन्त ! रत्नप्रभायाः पृथिव्याः घनोदधेविंशतियोजन सहस्रवाहपस्य क्षेत्रच्छेदेन तथैव । एवं घनवातस्यासंख्येययोजनसह सवल्यस्य तथैव, अवकाशान्तरस्यापि ददेव । शर्कराममायाः खल्ल भदन्त ! पृथिव्याः द्वात्रिंशदुत्तरशतसहस्रवा हलवायाः क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानायाः सन्ति द्रव्याणि वर्णतो यावद घटतया तिष्ठन्ति ? हन्त, सन्ति । एवं घनोदथेविंशति योजनसहस्रवाहल्यस्य, घनवातस्यासंख्येययोजन सहस्रवाहलयस्य एवं यादवकाशान्तरस्य । यथा शर्क - राममायामेवं यावदधः सप्तम्याम् ||सु० ५||
"
टीका- 'इषी से णं' भंते' एतस्याः खल भदन्त ! 'रयणप्पभाए पुढवीए' रत्नमभायाः 'अती उत्तरजोयणस्यसहस्स वाहल्लाए' अशीत्युत्तर योजनशतसहस्र इमीसे णं भंते । रमणभाष पुढवीए असीइउत्तर जोषण' इत्यादि । सू० ||५||
टीकार्थ - गौतम ने इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है - ' हमीसे पणं भंते । रयणपभाए पुढवीए' हे भदन्त ! इस रत्नप्रभा पृथिवी के जो कि 'असी उत्तर जोगणसच सहस्सबाहल्लाए' एक लाख अस्सी 'इसीसे णं भंते! रयणप्पभार पुढत्रीए असीइउत्तर जोयण' त्रियाहि टीडार्थ-गौतमस्वाभीो' मा सूत्रद्वारा अलुनेोवु पूछयु' छे ! 'इमीसे णं भंते! रयणप्पभार पुढवीए' हे भगवन् या रत्नप्रमा पृथ्वीना है ने 'असीइ इत्तर जोयणाय सहस्स चाइल्लाए' साम में सीडलर १८०००० येोजननेो
जी० ५
