________________
-
-
जीवामिगमन णात्यानामित्युक्तम् ‘एगोरुपदीवे णामं दीवे पन्लत्ते' एकोरुकद्वीपो नाम द्वीप: मज्ञप्तः-कथितः ? इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'जंबुद्दीवे दीवे' जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरपर्वतस्यान्यत्रासंभावात् अस्मिन्
जम्बूद्वीपे इति ज्ञातव्यम् मंदरस्स पन्चयस्स दाहिणेणं' मन्दरस्य पर्वतस्य _ 'दक्षिणेन' इत्यत्र पाकृतत्वात्सप्तम्यर्थे तृतीया, तेन येरोदक्षिणस्यां दिशि 'चुल्ल. हिमवंतस्स वासहरपव्ययस्स' क्षुल्ल हिमवर्षधरपर्वतस्य क्षुल्लग्रहणं महाहिमवद्वर्षधरस्य व्यवच्छेदार्थम् 'उत्तर पुरथिमिल्लाओ चरिमंताओं' उत्तरपौरस्त्यात् ईशानकोणगतात् चरमान्तात् 'लवण सप्लुई' लवणसमुद्रम् 'दिन्नि जोयणसयाई' त्रीणि योजनशतानि यावत् 'ओगाहिता' अवगाह्य उल्प अनान्तरे क्षुल्ल. हिमवदंष्ट्राया उपरि 'एयणं' अन खलु 'दाहिणिल्लाणं एगोरुपमणुस्साणं' दक्षिण दिशा में रहने वाले ए कोरुक मनुष्यों का जो एकोरुक द्वीप है वह किस स्थान पर कहा गया है ? एशोरुक मनुष्य शिखरी नाम के पर्वत पर भी रहते हैं तो ये मनुष्य पेरू की उत्तर दिशा में रहने वाले कहे जाते हैं अतः इनका ग्रहण यहां न हो-इस लिये दक्षिण दिशा में रहने वाले एकोरुक मनुष्यों के एकोहक द्वीप के विषय गौतम ने पूछा है इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्त पव्वयस्ल दाहिणेणं चुल्लहिमवंतरल्ल बालश्पवयल उत्तरपुरथिमिल्लाओ चरिमंताओ लवणसमुदं तिनि जोयणसचाई ओलहिता' हे गौतम! जम्बूद्वीप नाम के द्वीप में जो सुमेरु पर्वत है उसकी दक्षिण दिशा में एक क्षुद्र हिमवान् नाम का वर्षधर पर्चर की ईशान विदिशा के चरमान्त से लवण लमुद्र में तीनसो योजन जाने पर 'एत्थ णं दाहिणिल्ला દિશામાં રહેવાવાળા એકેડરૂક મનુષ્યને જે એકરૂક દ્વીપ છે, તે કયા સ્થાન પર કહેવામાં આવેલ છે? એકરૂક મનુષ્ય શિખરી નામના પર્વત પર પણ રહે છે. તે આ મનુષ્ય મેરૂ પર્વતની ઉત્તર દિશામાં રહેવાવાળા એકરૂક મનુષ્યોના એકેડરૂક હપના સંબંધમાં શ્રીગૌતમસ્વામીએ ઉપર પ્રમાણેને પ્રશ્ન ભગવાનશ્રી મહાવીર પ્રભુશ્રીને પૂછયે છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમ स्वामीछे 'गोयमा ! जंबुद्दीवे दीवे मदरस्स पव्वयस्स, दाहिणेण चुल्लहिमवतस्स, वासहरपब्धयस्स, उत्तरपुरथिमिल्लाओ चरिम'ताओ लवणममुद्द तिन्नि जोयणसयाई ओगाहित्ता' हे गौतम | भूद्वीप नामना द्वीपमा २ ३५ છે, તેની દક્ષિણ દિશામાં ક્ષુદ્રહિમવાનું નામ વર્ષધર પર્વત છે. આ વર્ષધર પર્વતની ઈશાન દિશાને ચરમાન્તમાં લવણ સમુદ્રમાં ત્રણ યોજના ગયા પછી 'एत्थण दाहिणिल्लाण एगोरुय मणुस्साण' एगोरूयदीवे णाम दीवे पण्णत्ते'
