________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ २.९ जीवोत्पत्तिविषयनिरूपणम् इयं खल भदन्त ! रत्नप्रभापृथिवी सर्वजीवः परित्यक्तपूर्वा, सर्वनीवैः परित्यक्ता ? गौतम ! इयं खल्लु रत्नप्रभा पृथिवी सर्वजीवैः परित्यक्तपूर्वा, नो चैव खलु सर्वजीव परित्यक्ताः, एवं यावद्धः सप्तमी । एतस्यां खलु भहन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां सर्वपुलाः शविष्टपूर्वाः सरपुद्गलाः प्रविष्टाः ? गौतम ! एतस्यां खलु रत्नम मायां पृथिव्यां सर्वपुदलाः पविष्टपूर्वाः नो चैव सई पुद्गला: पविष्टाः, एवं यावधः सप्तम्याम् । इयं खलु भदन्त ! रत्नपमापृथिवी सर्वपुद्गलैः परित्यक्तपूर्वी सर्वपुद्गलाः परित्यक्ताः ? गौतम ! इयं खल्ल रत्तपमापृथिवी सर्वपुद्गलैी एरित्यक्तपूर्वा, नो चैन खल्लु सर्वपुद्गलैः परित्यक्ता, । एव यावदधः सप्तमी । इयं खलु भदन्त ! रत्नपमा पृथिवी किं शाश्वती शाश्वती ? गौतम ! स्यात् शाश्वती स्यादशास्वती । तत्केनार्थेन भदन्त ! एव मुच्यते-स्यात् शाश्वती स्थादशाश्वती ? गौतम ! द्रव्यार्थतमा शाश्वती वर्णपर्याय गन्धर्यायः रसपर्यायः स्पर्शपर्यायैरशाश्वती तत्तेनार्थेन गौतम ! एक मुच्यते तदेव यावत् स्यात् शाश्वती स्यात् अशाश्वती । एवं यावदधः सप्तमी । इयं खलु भदन्त ! रत्नमभापृथिवी काळतः कियच्चिरं भवति ? गौतम | न कदापि नासीत् न कदापि नास्ति न कदापि न भविष्यति, अभवच्च भवति च भविष्यति च ध्रुवा नियता शाश्वती अक्षया अव्यया अवस्थिता नित्या, एवं यावदधः सप्तमी ।०९।।
टीका- 'इमीसे णं भंते !' एतस्यां खलु भदन्त ! 'रयणप्पमाए पुढचीए' रत्नप्रभायां पृथिव्याम् 'सन्नजीवा' सर्वजीवा सामस्त्येन 'उपचण्णपुवा' उत्पन्न पूर्वाः पूर्वमुत्पन्ना इति उत्पन्नापर्वाः काळक्रमेण, तथा-'सबजीवा उचवण्णा' सर्व जीवा उत्पन्ना युगपदस्यां रत्नममायामिति प्रश्न: भगवानाह-'गोयमा'
'इमीसेणं भंते ! रयणप्पभाए पुढचीए लक्ष जीवा उववण्णपुव्वा इत्यादि सू०॥२॥
टीकार्थ-गौतम ने इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है-इसीलेणं भंते। रयणप्पभाए पुढवीए सध्यजीवा लपवण्णपुघा, सत्र जीवा उपवण्णा' हे भदन्त ! रत्नपभा पृथिवी में क्या क्रम २ से-समय २. पर-पहिले समस्त जीव उत्पन्न हुए हैं या युगपत् समस्त जीव उत्पन्न
'इमीसे गं भंते ! रयण'पभाए पुढचीए सव्व जीवा उववण्ण पुव्वा' त्याह
ટીકાઈ-ગૌતમસ્વામી આ સૂત્ર દ્વારા પ્રભુને એવું પૂછે છે કે 'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए सव्वजीवा उववण्णपुव्वा, सच जीवा उववण्णा'सावन मारत्नप्रभा पृथ्वीमा भपूर्व अर्थात् समये सभये पडसा સઘળા જી ઉત્પન્ન થયા છે ? અથવા એક સાથે સઘળા જી ઉત્પન્ન થયા છે? અર્થાત ભૂતકાળમાં સઘળા છે ત્યાં રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં નારકપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે કે નથી થયા ?
