________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र २ सू० १९
सामान्यतः पञ्चात्पबहुत्वनिरूपणम् ५९१
तिरिक्खजोणित्थीणं तिरिक्खजोणियपुरिसाणं तिरिक्खजोणियणपुंसगाणं मणुस्सित्थीणं मणुस्तपुरिसाणं मणुस्सणपुंसगाणं देविस्थीनं देवपुरिसाणं णेरइयणपुंसगाण य करे करेहिंतो अप्पा वा बहुया वातुल्ला वा विसेसाहिया वा ? गोयमा ! सव्वत्थोवा मनुस्स पुरिसा मणुस्सित्थीओ संखेज्जगुणा | मणुरसणपुंसगा असंखेज्जगुणा, पेरइयणपुंसगा असंखेज्जगुणा, तिरिक्खजोणियपुरिसा असंखेज्जगुणा तिरि क्खजोणित्थियाओ संखेज्जगुणा, देवपुरिसा असंखेज्जगुणा देविस्थियाओ संखेज्जगुणा, तिरिक्खजोणियणपुंसगा अनंतगुणा' ||सू० १९ ॥
छाया -- एतेषां खलु भदन्त ! स्त्रीणां पुरुषाणां नपुंसकानां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोकाः पुरुषाः स्त्रियः संख्ये - यगुणाः, नपुंसका अनन्तगुणाः ॥ १॥ एतेषां खलु भदन्त ! तिर्यग्योनिकस्त्रीणां तिर्यग्योनिनिकपुरुषाणां तिर्यग्योनिकनपुंसकानां च कतरेकतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेपाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका स्तिर्यग्योनिकपुरुषाः, तिर्यग्योनिकस्त्रियोऽसंख्येयगुणाः, तिर्यग्योनिकनपुंसका अनन्तगुणाः ||२|| एतेषां खलु भदन्त ! मनुष्यस्त्रीणां मनुष्यपुरुषाणां मनुष्यनपुंसकानां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका मनुष्यपुरुषाः, मनुष्यस्त्रियः संख्येयगुणाः, मनुष्यनपुंसका असंख्येयगुणाः ॥ ३ ॥ पतेषां खलु भदन्त ! देवस्त्रीणां देवपुरुषाणां नैरयिकनपुंसकानां च कतरे कतरेभ्यः अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोकाः नैरयिकनपुंसकाः, देवपुरुषा असंख्येयगुणाः देवस्त्रियः संख्ये गुणाः ॥ ४ ॥ तेषां खलु भदन्त ! तिर्यग्योनिकस्त्रीणां तिर्यग्योनिकपुरुषाणां तिर्यग्योनिकनपुंसकानां मनुष्यस्त्रीणां मनुष्यपुरुषाणां मनुष्यनपुंसकानां देवस्त्रीणां देवपुरुषाणां नैर चिकनपुंसकानां च कतरे कतdraiser वा, वहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका मनुष्यपुरुषाः, मनुष्यस्त्रियः संख्येयगुणाः, मनुष्यनपुसका असंख्येयगुणाः, नैरयिकनपुंसका असंख्येयगुणाः, तिर्यग्योनिकपुरुषा असंख्येयगुणाः, तिर्यग्योनिकस्त्रिय संख्येयगुणाः, देवपुरुषा असंख्येयगुणाः, देवस्त्रियः संख्येयगुणाः तिर्यग्योनिकनपुंसका अनन्तगुणाः || सू० १९||
टीका - "एएसि णं भंते' एतेषा वक्ष्यमाणानां प्राणिनां मध्ये स्त्रीणां सामान्यत. स्त्रीणाम् “पुरिसाणं' पुरुषाणाम्, सामान्यतः पुरुषजातीयानाम् 'णपुंसगाण यां नपुसकानां च नपुसकजाती
