________________
३७८
सस्य जयन्यस्थितच्च इशानका एक प्रकार
जीवाभिगमसत्रे 'गोयमा' हे गौतम ! 'एगेणं आदेसेणं' एकेनादेशेन-अनादेशशब्दः प्रकारवाची 'आदेसोत्ति पगारो' इति वचनात् , तथा चकेन प्रकारेण एक प्रकारमधिकृत्य-एकापेक्षयेत्यर्थः । 'जहन्नेणं अंतो मुहत्त' जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् जघन्येनान्तर्मुहूर्तप्रमाणा स्थिति रित्यर्थः, एतच्च तिर्यङमनुष्यस्यपेक्षया कथितम् अन्यत्रैतावत्प्रमाणस्य जघन्यस्थितेरसंभवात् इति । 'उक्कोसेणं पणपन्नं पलिओचमाई' उत्कर्षेण पञ्चाशत्पल्योपमानि एतच्च इशानकल्पापरिगृहीतदेव्यपेक्षया कथितमिति । 'एगेणं आदेसेणं' तथा एकेनादेशेन-एकेन प्रकारेण एकं प्रकारमधिकृत्य इत्यर्थः । 'जइन्नेणं अंतो मुडुत्तं' जघन्येनान्तर्मुहूर्त स्त्रीणां स्थितिः, एतत्तथैव तिर्यड्मनुष्य स्यपेक्षया,कथितम् 'उक्कोसेणं णव पलिओचमाई" उत्कर्पण नवपल्योपमानि स्त्रीणां स्थितिरिति, एतत् इशानकल्पपरिगृहीतदेव्यपेक्षया कथितमिति । 'एगेणं आदेसेणं जहन्नेणं अंतो मुहुत्त' तथा एकेनादेशेन-एकेन प्रकारेण तु जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् , प्रागवत् , 'उक्कोसेणं सत्त सेणं जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं उक्कोसेणं पणपन्नपलिओचमाई' एक प्रकार से अर्थात् एकअपेक्षा से स्त्रियों की भवस्थिति जघन्य तो एक अन्तर्मुहूर्त की कही गई है और उत्कृष्ट पचपन पल्योपमकी कहो गई है। यहां जो जघन्य स्थिनि एक अन्तर्मुहर्त की कही गई है वह तिर्यश्च त्री और मनुष्य स्त्री की अपेक्षा लेकर कही गई है क्योंकि ओर जगह इतनी कम जघन्य स्थिति स्त्रियों को नहीं बनती है। और जो पचपन पल्योपम की उत्कृष्ट स्थिति कही गई है वह ईशानकल्प की अपरिगृडीत देवियों की अपेक्षा से कही गई है। "एगेणं आदेसेणं-जहन्नेण अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं णव पलिओवमाई" एक दूसरी अपेक्षा से-स्त्रियों की भवस्थिति जघन्य से तो एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट से नौ पल्योपम की है यह कथन ईशान कल्प में परिगृहीत देवियों की अपेक्षा से किया गया हैं "एगेणं आदेसेणं जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं उत्तरभां प्रभु गौतम स्वामीन । छठे-गोयमा ! पगेणं आदेसेणं जहण्णेणं अंतो मुहत्तं उक्कोसेण पणपन्नपलिमोवमाई' मे थी अर्थात् मे अपेक्षाथी लियोनी ભવસ્થિતિ જઘન્યથી તે એક અંતમુહૂર્તની કહેવામાં આવે છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી , પપ પંચાપન પોપમની કહેલ છે અહિંયાં જે જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહર્તની કહી છે, અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પંચાવન પલ્યોપમની કહી છે તે તિર્યંચ સ્ત્રી અને મનુષ્ય સ્ત્રીની અપેક્ષાથી કહેવામાં આવેલ છે. કેમકે અન્ય સ્થળે સિત્રની જઘન્ય સ્થિતિ આટલી ઓછી બનતી નથી અને ૫૫ પંચાવન પલ્યોપમની જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેલ છે, તે ઈશાન ४८५नी अ५२यड हेवीयानी अपेक्षाथी उस छ “एगेणं आदेसेणं जहण्णेणं अतो मुहत्तं उक्कोसेण णयपलिओषमाइ" मील मे अपेक्षाथी स्त्रियांनी लपस्थिति न्यथी तो એક અંતર્મુહૂર્તની છે, અને ઉત્કૃષ્ટથી નવ પલ્યોપમની છે. આ કથન ઈશાન ક૯૫માં हुए ४२a वियानी अपेक्षाथी ४२वामां मावेस छ. 'पगेणं भी अपेक्षाथी
न पत्यापम "पगेण आदेसेणं जहणणं अंतोमुहुर्त उकको