________________
जीवाभिगमसूत्रे
मनोयोगिनोऽपि भवन्ति तथा वचोयोगिनोऽपि भवन्ति काययोगिनोऽपि भवन्ति । केचन अयोगिनोऽपि भवन्तीति ।
तत्र ये चायोगिनस्ते शैलेशीमवस्था प्रतिपन्ना ज्ञातव्या इति योगद्वारम् ॥ उपयोगद्वारे - 'दुत्रिहो उवजोगे' द्विविधो उपयोगः मनुष्याणां गर्भनानां साकारोप योगोऽपि भवति अनाकारोपयोगोऽपि भवतीति, उपयोगद्वारम् ॥
३२८
आहारद्वारे - ' आहारो छद्दिसि' आहारः पदिशि, गर्भजमनुष्याणां लोकमध्ये एवावस्थानेन लोकनिष्कुटरूपाहारप्रतिबन्धकाभावात् नियमतः पद्भ्यो दिग्भ्य आगताहारपुद्गलानां ग्रहणं भवतीति भावः । उपपतिद्वारे - 'उचवाओ नेरइएहिं अहे सत्तमवज्जेर्हि' उपपातो नैरयिकेभ्योऽघ'सप्तमवर्जेभ्यः, मनुष्याणामुपपातचतुर्गतिभ्य एव भवति 1 तत्र यदि कोई २ अयोगी भी होते हैं - अयोगी वे ही होते हैं जो शैलेशी अवस्था को प्राप्त करते हैं । उपयोगद्वारमें-"दुविद्दे उवजोगे" इन गर्भज मनुष्यो में साकार उपयोग भी होता है और अनाकार उपयोग भी होता है आहारद्वार में इन गर्भज मनुष्यों का आहार छह दिशाओ में से आगत पुद्गलद्रव्यों का होता है क्योकि ये गर्भज मनुष्य लोक के बीच में ही होते हैं इसलिये इन्हें आहार की प्राप्ति में किसी भी प्रकार का प्रतिबन्ध - अलोक का प्रतिबन्ध - नहीं होता है उसका अभाव रहता है । इसलिये नियमतः छहों दिशाओं से आगत आहारपुद्गलों का इनके ग्रहण होता रहता है । उपपातद्वारमें " उबवाओ नेरइएहिं अहे सत्तमवज्जेहिं” इन गर्भज मनुष्यों के उत्पाद सातवी पृथिवों के नैरयिकों को छोड़कर शेष छ नरकों के नारकियो में से होता है तात्पर्य कहने का यह है कि मनुष्यों का उत्पाद चतुर्गति के जीवों में से होता है जब यह नैरयिको में से होता है तो सातवीं नरक के नैरयिकों से
હોય છે તથા કોઇ કોઇ અયેાગી પણ હાય છે અયેગી તેઓ જ હોય છે કે-જેએ શીલેસૌ અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે
उपयोगद्वारभां – “दुविहो उवजोगो" मा गर्भ मनुष्यो भां सार उपयोग पशु હાય છે, અને અનાકાર ઉપયાગ પણુ હાય છે. આહારદ્વારમાં—આ ગ જ મનુષ્યા ના આહાર છએ દિશાઓમાંથી આવેલા પુદ્ગલદ્રવ્યેા ના હાય છે. કેમકે આ ગ`જ મનુષ્ય લેક ની મધ્યમાં જ હાય છે. તેથી તેઓને આહાર પ્રાપ્ત કરવામાં કઇ પણ પ્રકારના પ્રતિમ ધ-અટલે કે-અલેાક સ`બધી પ્રતિમધ-રૂકાવટ થતા નથી. તેને અભાવ રહે છે તેથી નિયમતઃ છએ દિશાઓમાંથી આવેલા આહાર પુદ્દગલે તેઓને ગ્રતુણુ થતા રહે છે. ઉપપાतद्वारभां - " उववाओ नेरहपछि अहे सत्तमवज्जेद्दि” मा गर्भ मनुष्योनो उत्पाद (उत्पत्ति) સાતમી પૃથ્વીના નૈરચકાને છેડીને ખાકીના છએ નરકેાના નારિકા માંથી થાય છે. કહેવાનુ તાત્પ એ છે કે મનુષ્યેાના ઉત્પાદ-ઉત્પત્તિ ચારગતિવાળા જીવામાંથી થાય છે જ્યારે નૈરિચકામાંથી ઉત્પાદ થાય છે, ત્યારે સાતમી નરકના નૈયિકાને છેડીને ખાકી ના છએ નર