________________
जीवाभिगमसूत्रे
૨૨૪
- आयुष्यकालः जघन्येन दशवर्षसहस्राणि, 'उक्कोसेणं तेतीसं सागरोवमाई' उत्कर्षेण त्रयत्रिशत्सागरोपमाणि ॥
एकविशतितमं समवहतद्वारमाह-- ' दुविधा मरंति' द्विविधा म्रियन्ते इमे नारकजीवाः, मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहता अपि त्रियन्ते तथा - असमवहता अपि म्रियन्ते इति स्थितिद्वारम् ।
द्वाविशतितमं च्यवनद्वारमाह - 'उव्वट्टणा भाणियव्वा जओ आगया' उद्वर्तनेति च्यवनं सा भणितव्या यत आगताः प्रज्ञापनायाः षष्ठे व्युत्क्रान्तिपदे यथा नारकाणामुद्वर्तना कथिता तथैवात्रापि वक्तव्या, नरकादुद्धृत्य संज्ञिपञ्चेन्द्रिय तिर्यङ्मनुष्येष्वसंख्यातवर्षायुष्कवर्जितेषु
बीसवां स्थिति द्वार—'ठिई जहन्नेणं दसवाससहस्साई' नारक जीवों की स्थिति जघन्य से दस हजार वर्ष को होती है और 'उक्को सेणं' उत्कृष्ट से ' तेत्तीस सागरोवमाई' तैंतीस सागरोपम की होती है । स्थिति द्वारसमाप्त |
इक्कीसवां समवहत द्वार—' दुविहा मरंति' ये नारक जीव मारणान्तिक समुद्घात से समवतह होकर भी मरते है और असमवहत होकर भी मरते है । समवहतद्वार समाप्त ।
बाईसवां उद्वर्तना - ( च्यवन ) द्वार - 'उच्चट्टणा भाणियन्वा' प्रज्ञापना के छठवें व्युत्क्रान्ति पद में जैसी - नारकों की उद्वर्त्तना कही गई है उसी प्रकार से वह यहां पर भी कह लेनी चाहिये । तात्पर्य यह है कि नारक पर्याय से निकल कर नारक जीव असंख्यात वर्षायुष्क तिर्यञ्च और मनुष्यों को छोड़कर संज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्च और मनुष्यों में ही उत्पन्न होते है । 'नवरं
वीस स्थितिद्वार- "ठिई जहन्नेणं दसवाससह स्साई नार४ कवोनी स्थिति न्धन्यथी हसटुलर वर्षानी होय हे अने उत्सृष्टथी ''उफ्को सेणं तेतीसं सागरोवमाहूँ” तेत्रीस सागरीપુમની હાય છે
॥ સ્થિતિદ્વાર સમાસ !!
मेऽवीसभु सभवहुतद्वार - 'दुविधा मरंति' मा नार४ भवो भारशान्ति समुद्घातथी સમવદ્યુત થઈને પણ મરે છે અને અસમવહત થઈ ને પણ મરે છે. અર્થાત્ સમુદ્ધાત્ કરીને પણ મરે છે અને સમુદ્ઘાત કર્યા વિનાપણુ મરે છે,
नावीसभु उद्वर्त्तनाभ्यवन ) द्वार - 'उच्चट्टणा भाणिपव्वा" प्रज्ञापना सूत्रना छहा વ્યુત્ક્રાંતિકપમાં નારકેટની ઉદ્દતના જે રીતે કહેલ છે, એજ પ્રમાણે તે અહિયાં પણ સમજી લેવી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે ધારક પર્યાયથી નીકળી તે જીવ અસ ખ્યાત વની આયુષ્યવાળા, તિયાઁચ અને મનુષ્યને છોડીને સજ્ઞી પચેન્દ્રિય તિયચ અને મનુષ્યેામાં
