Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १ वनस्पतिकायिकानां शरीरादिद्वारनिरूपणम् १४९
अथ के ते वादरवनस्पतिकायिकाः ? चादरवनस्पतिकायिका द्विविधाः प्रक्षप्ताः तद्यथा प्रत्येकशरीरवादरवनस्पतिकायिकाश्च साधारणशरीरवादरवनस्पतिकायिकाश्च । अथ के ते प्रत्येकशरीरवादरवनस्पतिकायिकाः ? प्रत्येकशरीरवादरवनस्पतिकायिकाः द्वादशविधाः प्रशप्ता. तद्यथा
वृक्षा गुच्छा गुल्मा लताच वल्ल्यप्रच, पर्वगाश्चैव । तृणवलयहरितोषधिजल रुहकुणाश्च योद्धव्याः ॥ अथ के ते वृक्षाः ? वृक्षाः द्विविधाः प्राप्ताः, तद्यथा-एकास्थिकाश्म बहुवीजाश्च । अथ के ते एकास्थिकाः, एकास्थिका अनेका अनेकविधा प्राप्ताः, तद्यथा-निम्याम्रजम्बु यावत् पुन्नागनागवृक्षाः श्रीपर्णी तथाऽशोफरच, ये चान्ये तथाप्रकाराः एतेपां मूलान्यपि असंख्येयजीवकानि, एवं कन्दाः स्कन्धाः त्वच शालाः प्रवालाः पत्राणि प्रत्येकजीवाः, पुष्पाण्यनेकजीवानि, फलानि एकास्थिकानि, ते एते एकास्थिकाः । अथ के ते वहुबोजी, बहुवीजा अनेकविधाः प्रज्ञप्ता. तद्यथाआस्थिकतेन्दुक-उदुम्बरकपित्थामलकफनसदाडिमन्यग्रोधकाकोदुम्बरीतिलकलकुच लोधा धव , ये चान्ये तथाप्रकाराः, एतेषां खलु मूलान्यपि असंख्ये यजोवकाति यावत् फलानि बहुवीजकानि, ते एते बहुवीजकाः ते एते वृक्षाः । एवं यथा प्रशापनायां तथा भणितव्यम् , यावत् ये चान्ये तथाप्रकाराः। ते पते कुहणा नानाविधसंस्थाना वृक्षाणा मेकजीपकानि पत्राणि । स्कन्धोऽपि एकजीव स्ताल सरलनारिमोलानाम् ॥१॥ यथा सकलसर्पपाणां प्रत्येकशरीरकाणां गाथा ॥२॥ यथा वा तिलशकुलिका० गाथा ॥३॥ ते एते प्रत्येकशरोरवादरवनस्पतिकायिका ॥ सू० १४ ॥
टीका-'से किं तं वणस्सइकाइया' अथ के ते वनस्पतिकायिकाः, वनस्पति:हरितकायः-तृणवृक्षगुच्छगुल्मलतादिः स एव कायः-शरीरं येषां ते वनस्पतिकाया स्ते एव वनस्पतिकायिका स्ते कीदृशाः कियरेदप्रभेदवन्तः ? इति प्रश्नः उत्तरमाह-'वणस्सइकाइया दुविहा'
अप्कायिको का कथन कर अब सूत्रकार वनस्पतिकायिको का कथन करते हैं'से किं तं वणस्सहाक्काइया' इत्यादि । ॥सूत्र-१४॥
___टोकार्थ---हरितकाय तृण, वृक्ष, गुच्छ, गुल्म, लता आदि का नाम वनस्पति है। यह वनस्पति ही जिन जीवो का शरीर होता है वे वनस्पतिकाय है। ये वनस्पतिकाय ही वनस्पतिकायिक हैं । ये वनस्पतिकायजीव कितने भेद प्रभेद बाले होते है ? ऐसा यह प्रश्न है । ___मयीनु ४थन ४शन वे सूत्रा२ १.२५नि यिोनु ४थन ४२ जे-“से किं तं वणस्सइकाइया त्याt.
---हरितय तृप, वृक्ष, शुछ, शुभ, ता, विरेतु नाम वनस्पति छे. म! વનસ્પતીજ જે જીવ ના શરીર રૂપે હોય છે, તેનું નામ વનસ્પતિકાય છે. આ વનસ્પતિકાય જ વનસ્પતિકાયિક કહેવાય છે. આ વનસ્પતિ પથિક જીવો કેટલા પ્રકારના ભેદ-પ્રભેદ વાળા હોય છે ? આ પ્રમાણેને પ્રશ્ન ગૌતમ સ્વામીએ ભગવાન મહાવીર પ્રભુને પૂછવાથી તેના
| SR No. | 010388 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 693 |
| Language | Hindi, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 44 MB |