________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दर्शनविषयः
१२३ 'अप्पणो आइट्ट ' त्ति आत्मनः-स्वस्य रत्नप्रभाया एव वर्णादिपर्यायः 'आ दिट्ठ' आदेशेसति तैर्व्यपदिष्टा सतीत्यर्थः आत्मा भवति, स्वपर्यायापेक्षया सतीत्यर्थः 'परस्स आइ8 नो आया' त्ति परस्य शर्करादिपृथिव्यन्तरस्यपर्यायैरादिष्ट-आदेशेसति तैर्व्यपदिष्टा सतीत्यर्थः नो आत्मा- अनात्मा भवति, पररूपापेक्षयाऽसतीत्यर्थः, 'तदुभस्य आइट्ट अवत्तव्वं त्ति तयोः स्वपरयोरुभयं तदेव वोभयं तदुभयं तस्य पर्यायैरादिष्टे-आदेशे सति तदुभ यपर्यायैर्व्यपदिष्टेत्यर्थः 'श्रवक्तव्यम्' अवाच्यं वस्तु स्यात् तथाहि- न ह्यसौ आत्मेति वक्तु शक्या, परपर्यायापेक्षयाऽनात्मत्वात्तस्याः, नाप्यनात्मेति वक्तु शक्या, स्वपर्यायापेक्षया तस्या आत्मत्वादिति, अवक्तव्यं चास्मानात्मशब्दापेक्षयैव न तु सर्वथा अवक्तव्यशब्देनैव तस्या उच्यमानत्वात् अनभिलाप्यभावानामपि भावपदार्थवस्तु प्रभृतिशब्दैरनभिलाप्यशब्देन वाऽभिलाप्यत्वादिति, एवं परमाणु सूत्रमपि ॥ द्विप्रदेशिक सूत्रे षड्भंगाः तत्राद्यस्त्रयः सकलस्कन्धापेक्षाः पूर्वोक्ता एव, तदन्ये तु त्रयोदेशापेक्षाः तत्र च 'गोयमे' त्यत आरभ्य व्याख्यायते 'अप्पणो त्ति स्वम्य पर्यायः 'अदिट्ठत्ति आदिष्ट-आदेशे सति आदिष्ट इत्यर्थः द्विप्रदेशिकस्कन्ध
आत्मा भवति १ एवं परस्य पर्यायैरादिष्टोऽनात्मा २ तदुभयस्य-द्विप्रदेशिकस्कन्धतदन्यस्कन्धलक्षणस्य पर्यायैरादिष्टोऽसाववक्तव्यं वस्तु स्यात् , कथम् ?
आत्मेति चानात्मेति चेति ३ तथा द्विप्रदेशत्वात्तस्य देश एक अदिष्टः, सद. भावप्रधानाः सत्तानुगताः पर्यवायस्मिन् स सद्भावपर्यवः, अथवा तृतीयबहुवचनमिदं स्वपर्यवैरित्यर्थः, द्वितीयस्तु देश श्रादिष्टः असीवपर्यवः परपर्यायरित्यर्थः , परपर्य वाश्च तदीय द्वितीयदेशसम्बन्धिनो वस्त्वन्तरसम्ब न्धिनो वेति ततश्चासौ द्विप्रदेशिकः स्कन्धः क्रमेणात्मा चेति नोआत्मा चेति
For Private And Personal Use Only
