________________
जैनसिद्धांतमंग्रह। [.४०७ उन्मज्जान्ति निमज्नन्ति जलकल्लोलवज्जले ॥ ॥ धर्माधर्मनभःकाला अर्थपर्यायगोचराः । ..
व्यन्जनेन तु.संबद्धौ द्वाचन्यौ जीवपुद्गलौ ॥२॥ इति पर्यायाधिकारः । गुणपर्ययवहव्यम् ।
स्वभावाः कथ्यन्ते । अस्तिस्वभावः, नौस्तिस्वभाव, नित्यस्वभावः, अनित्यस्वभावः, ऐकस्वभाव, अनेकस्वभावः, भेदस्वभावः, अभेदस्वमावा, भव्यस्वभावः, अभन्यस्वभावः, परमस्वभाव: द्वन्या. णामकादश सामान्यस्वभावाः, चेतनस्वभावः, अचेतनस्वभावः, मुस्वभावः, अमूर्तस्वभावः, एकप्रदेशस्वभावः, अनेकप्रदेशस्वभावः विभावस्वभावः, शुद्धस्त्रमावः, अशुद्धस्वभावः, उपचरितस्वभाव एते द्रव्याणां दश विशेषस्वभावाः । नीवपुद्लयोरेकविंशतिः चेतनस्वभावः, मूर्तस्वभावः, विभावस्वभावः, एकप्रदेशस्वभावः, अशुद्धस्वभाव एतः पञ्चमिः स्वभावविना धर्मादित्रयाणां षोडश स्वभावाः सन्ति । नत्र बहुप्रदेश विना कालस्य पञ्चदश स्वभावा:-1.
एकविंशतिभावाः स्युर्जीवपुद्गलयोर्मताः ।
धर्मादीनां षोडश स्युःकाले पञ्चदश स्मृताः ॥३॥ १ स्वभावलाभादच्युतवादग्निदाहवदस्तिस्वभावः । २ परस्वरूपेणाभावानास्तिस्वमाषः 3 निज निज नानापर्यायेषु तदेवेदमिति इव्यस्योपलम्मानित्यस्वभाषः । ४ तस्याप्यनेकपर्यायपरिणामित्वादनित्यस्वभावः । ५ स्वभावानामेकाधारवादेवस्वभावः । ६ गुणगुण्यादिसंज्ञाभेदानेदस्वभावः । .. पांरिणामिकभावप्रधानत्वेन परमस्वभावः। ८ असद्मृतव्यवहारेण कर्मनो. कर्मणोरपि चेतनस्वभावः। ९ जीवस्याप्यसद्भूतव्यवहारेणाचेतनस्वभावः । १० जीपस्याप्यसद्धृतव्यवहारेण भूस्वभावः । ११ “तत्कालपर्ययाक्रान्त वस्तुमावो विधीयते” १२ तस्य एकप्रदेशसम्भवाद ।
